FizykaII27601

270

cy, ustawia się w równćj z nią, wysokości na płaszczyźnie zwierciadła B, a oko widza podczas obserwacyi zająwszy stanowisko na płaszczyźnie papierowej tarczy C\ patrzy przez rurę wewnątrz poczernioną, aby bezpośrednie promienie obu świateł do niego nie przychodziły. Światło Q można zawsze w takim oddaleniu od zwierciadła A umieścić, iż plama stearynowa albo na obrazie papierowej tarczy C w zwierciadle /(, albo na obrazie jej w źwier-ciadle B zniknąć musi. To oddalenie jego od A mierzy się taśmą, na bloku F nawiniętą, która na obu swych stronach ma podziałki, odnoszące się do odległości świecy nonnalhćj od zwierciadła B, jako jednostki długości. Pierwsza odpowiada zniknięciu plamy w źwierciedle A, druga zniknięciu jej wźwier-ciedle B; tamtę można czerwonemi, tę czarnemi liniami dla łatwiejszego rozróżniania nakreślić. Przy próbach wymiary pierwszą jednostką wykonane, kontroluje się przez wymiary dokonane drugą. Jeżeli zaś. obydwa światła nie są równobarwne, oznaczenie ich mocy oświecania opisanemi tu sposobami nie jest dokładne. W takim razie uciec się potrzeba do innego rodzaju fotometrów', których Govi we Florencyi używać radzi. Są to tak zwane fotometry analizujące, w których porównywa się tylko światło równej barwy. W tym celu przepuszcza się dwie wiązki światła, do porównania przeznaczone, najprzód przez szklarnią pryzmę, która je rozkłada na barwy tęczowa (§ 60), a potem dopiero rzuca się widma ich na zasłonę papieru, krochmalem powleczonego, tak, aby obydwa miały jednakową długość i dotykały się swemi brzegami. Porównanie natężenia światła odbywa się wówczas między częściami obu widm, posiadających tę samą barwę ¹)

§ 46. ChyżoŚĆ światła. Światło rozchodzi się z tak wielką szybkością, iż do roku 1675 nie umiano z pewnością powiedzieć, czy światło słońca i dalekich gwiazd potrzebuje pewnego czasu, aby się od tych ciał niebieskich dostało do oka naszego. Dopiero Olaf Romer, astronom duński, oznaczył pierwszy około roku 1676 prędkość światła za pomocą obserwacyj astronomicz-

*

1

Obacz tom dodatkowy, gdzie są też rozwiązane dwa ciekawe zagadnienia fotometryczne.