FizykaII71301

707

dwie blachy z miękkiego żelaza, zakończone również kawałkiem miękkiego żelaza. Pod wpływem naturalnego magnesu blachy magnesują się i oddziałują znowu ze swej strony na podniesienie mocy magnesu samego. Magnesy naturalne bez zbroi są bar-, dzo słabe, uzbrojone zaś są w stanie utrzymywać ciężary, stopniowo się powiększające aż do pewnej granicy, której już przekroczyć nie mogą.

Także, pojedyncze magnesy sztuczne bywają uzbrajane, układając je, gdy są równie długie, parami w pewnym odstępie od siebie tak, aby różnoimienne bieguny naprzeciwko siebie stały i przytykając do nich na końcach wspólne kawałki miękkiego żelaza, które się przez wpływ magnesują i oddziaływaniem swo-jem na magnesy przyczyniają się do utrzymania ich siły magnetycznej. Ruchome igły magnetyczne, zwracające się zawszę temi samemi końcami ku biegunom magnetycznym ziemi, znachodzą w tych ostatnich naturalne swe uzbrojenie.

§ 108. Teęryczne sprowadzenie magnetycznego stanu ciała do jego powierzchni. Gauss, twórca teoryi magnetyzmu ziemskiego, uzasadnił wyższym rachunkiem ¹) następujące twierdzenie: „Jak dalece magnetyczne przyciąganie i odpychanie jest odwrotnie proporcyonalne do kwadratów z odległości, zamiast każdego sposobu rozdzielenia magnetyzmu wewnątrz ciała magnetycznego można położyć inne, odnośnie do wszelkich działań na zewnątrz równoważne, uporządkowanie sił magnetycznych na samej tylko powierzchri tegoż ciała.“ Twierdzenie to ' da się też udowodnić sposobem elementarnym. W tomie I § 118 okazano, że powierzchnia kuli, której wszystkie cząstki z dali Wywierają siły przyciągające lub odpychające, wprost proporcjonalne do swych wielkości a odwrotnie proporcyonalne do kwadratów z odległości, działa na każdy zewnętrzny punkt zupełnie tak, jak gdyby cała, na tej kulistej powierzchni rozpostarta, przyciągająca lub odpychająca istota była w jej punkt środkowy przeniesiona. Dla tego w miejsce każdej pojedyńczej cząsteczki ciała, opatrzonej północnym lub południowym ma-

1

Ob. Yortrage ii ber hohere Physik Dr. W. Urbańskiego; tudzkż Gauss und Webpr Resultate der magu. Beobacht.