FizykaII81601

810

ralnego galwanicznej cewki, w której miękkie żelazo staje si§ elektromagnesem pod wpływem strumienia, płynącego przez nią, niknie w porównaniu z magnetycznemi objawami tegoż żelaza, u elektrodiamagnesów rzecz się ma przeciwnie, gdyż w nich magnetyczne działanie zwojów drutu przewyższa bardzo wiele razy magnetyczną polarność bismutu, w tych zwojach umieszczonego. Ta okoliczność stanowi tćż wielką różnicę pomiędzy elektromagnesami i elektrodiamagnesami. Przesyłając tedy około równie wielkich prętów z żelaza i bismutu przez zupełnie identyczne zwoje równie silnie strumienie, żelazo okazywać będzie siły magnetyczne jeszcze w oddaleniu od cewki, w którem elek-trodiamagnetycznego działania bismutu na igłę magnesową wykazać niepodobna, gdyż nawet do wykazania polaruości bismutu wobec igły magnesowej, oddalonej tylko na parę cali od mego, osobnych potrzeba było przyrządów, za pomocą któi-ych W. Weber *) bardzo dowcipnie zrównoważył wpływ strumienia na igłę-Mianowicie służą do tego dwie zupełnie równe, lecz w przeciwnych kierunkach nawinięte cewki galwaniczne, ustawione równoodległe od siebie i zawierające w swojćj przestrzeni wewnętrznej równe pręciki bismutu. Gdy ten sam prąd woltaiczny przez zwoje obu cewek równocześnie przechodzi, magnetyczne ich działania na igłę, między niemi zawieszoną, znoszą się zupełnie, a działanie na nią siły elektrodiamagnetycznćj pręcików bismutowych, w ten sposób nadiamagnesowanych, wspierają się nawzajem i występują tak wyraźnie na jaw, iż według metod magnetometrycznyck nawet wymierzone być mogą z wielką dokładnością i to daleko łatwiej, niż siły zwykłych dihmagnesów, chociaż oba te działania są nadzwyczaj słabe w porównaniu z siłami magnetycznemi miękkiego żelaza w elektromagnesach-Z doświadczeń bowiem, umyślnie robionych w celu wymierzenia tych sił, okazało się, że magnetyczny moment (§ 102) żelaza 1,470,000 razy jcsj większy od magnetycznego momentu równćj masy bismutu. Weber uzasadnił tćż ciekawe zjawisko diama-gnetycznej indukcyi **), a używszy przyrządu, w którym miejsce

“) Weber. Elektrodynamische Maasbestimmungen, insbesondere iiber Diamagnetismus. Lipsk 1852.

**} Obacz tom dodatkowy, tudzież wyżej wymienioną rozprawę Webera.