FizykaII73201

726

Magnes można uważać za zbiór bardzo wielu, nieskończenie małych igiełek magnetycznych, które różne położenia w przestrzeni jego zajmują. Zastosowując to ostatnie prawo do każdej pojedynczej cząsteczki woltaicznego strumienia w obec każdej najmniejszej cząsteczki magnesu, otrzymuje się całkowite działanie strumienia fcjewycznego na cały magnes. Na tej drodze można obliczyć działanie na dany magnes jakiegokolwiek drutu, prowadzącego strumień woltaiczny, w przypuszczeniu wszakże, iż się umie wszystkie siły pierwiastkowe sprowadzić do ich wypadkowych, co z wyjątkiem kilku najłatwiejszych przypadków, tylko za pomocą wyższego rachunku ") daje się uskutecznić.

Jeżeli mała igiełka magnetyczna drga najprzód w zwykłym swoim stanie, a następnie pod wpływem woltaicznego strumienia, który idzie długim prostym drutem, ułożonym prostopadle do płaszczyzny południka tak, iż północny biegun igły znajduje się względem niego na lewej stronie, a stos woltaiczny w takiej odległości od niej zostaje, iż wszelkie jego działanie na nią za nie istniejące uważać wolno, odmieniając rozmaicie odległość tej igły od druta, znajdziemy za pomocą metody, w § 103 wyłożonej, że siły, któremi strumień działa na bieguny magnesu, mają sie odwrotnie, jak odległości biegunów od drutu przewodniego. Prawo to wypływa zresztą jako konieczny wynik z powyższego prawa zasadniczego, jak to okazać nietrudno. Gdy bowiem CD (fig. powyż.) jest prosty drut przewodni, P biegun magnesu, MM' cząsteczka strumienia nieskończenie mała, i pociągnąwszy linie PM, PM', opiszemy z P promieniem PM łuk MM, a z P poprowadzimy do CD prostopadłą PA—p, kładąc aMP = AM'P—<p', MPM'—ip, według zrobionego przypuszczenia będzie siła f ’ z jaką cząstka strumienia NM' działa na biegun P prostopadle do płaszczyzny MPńP, wyrażać się formułką

MM’, sin 'p / ⁼ PAP² ~ '

Ponieważ zaś nieskończenie mały trójkąt MM'N za podobny do trójkąta APM uważać można, więc mamy proporcyą MM’: MMMM. PM

PM : PA, a z niej MM' — -. Dalej łuk kolisty

*) Ob. Yortrage iiber Lohere PLysik, Dr. W. Urbańskiego.