klsti197

223

ROZDZIAŁ 5. UPRAWA ROŚLIN

czeniu melona lub arbuza można uważać za ogólno-słowiański, zatem uznać należy, że najprawdopodobniej znali go w tern znaczeniu już dawni Słowianie przed dobą rozejścia się, t. j. w okresie wspólnoty; co się też pospolicie przyjmuje. Innemi słowy już dawni Słowianie w okresie wspólnoty najprawdopodobniej uprawiali melony lub arbuzy. Oczywiście wcale niekoniecznie wszyscy. Ale w każdym razie znaczna ich część, zawierająca w sobie część językowych przodków dzisiejszych Słowian północnych i południowych. Ci Słowianie musieli, rzecz prosta, zamieszkiwać takie terytorja Europy, na których hodowla arbuzów czy melonów była w owych czasach możliwa.

Z innych roślin, hodowanych w Czasach dzisiejszych, winorośl spotykamy u Słowian zamieszkujących środkowo-południową i południową Europę. W Polsce ani na Rusi, wyjąwszy południowe krańce ostatniego kraju, lud jej nie hoduje ze względu na nieodpowiedni klimat. — Uprawa drzew owocowych, dziś jeszcze zupełnie nieznana ludowi na znacznych obszarach północnej Słowiańszczyzny, przedstawia się, z punktu widzenia etnografji Słowian mniej zajmująco niż uprawa strąkowych, zbóż i innych, omówionych wyżej, roślin.

Pozostawałoby nam podać nieco informacyj o najważniejszych roślinach przemysłowych, uprawianych przez słowiańskich włościan, to jest o lnie i konopiach^ł. Co do lnu, to w Polsce i na Białorusi tem bardziej przeważa jego uprawa w stosunku do uprawy konopi, im bardziej posuwamy się ku północy. Natomiast w krajach południowych sieją więcej konopi. Ze lnu i konopi przygotowują włościanie włókno do wyrobów powroźniczych i tkackich, z nasion zaś tłoczą olej. Brak nam dokładnych wiadomości o zasięgach uprawy poszczególnych gatunków lnu. Słowianie północni hodują len zwyczaj ny (Linum usitatissimuni L.) w dwu odmianach. Pierwsza z nich, zwana słowuiem (słowień, L. u. vulgare Boenngh.) ma włókno mocniejsze i dłuższe, siemię ciemniejsze; druga, znacznie rzadsza, zwana skoczniem (L. u. ćrepitans Boenngh.) ma włókno delikatniejsze, krótsze, a siemię jaśniejsze. Te same odmiany lnu zwyczajnego spotykamy i w poza-słowiańskich krajach Europy, gdzie jednak (naprzykład w Niemczech) bywa też niekiedy zasiewany len trwały (Z. perenne L.), hodowany dość pospolicie przez wschodnich Słowian w Syberji.

Len uprawiany jest w naszej części świata od młodszej* epoki kamiennej, natomiast za najdawniejsze świadectwo uprawy konopi w Europie uważa się wzmiankę, jaką daje o nich Herodot (ok. 450 r. przed Chrystusem). Historyk ten poświadcza używalność konopi (xctvvajkę) w Tracji i Scytji. W Azji roślina ta była wcześniej znana niż w Europie. Spotykamy ją już w starożytnej Asyrji, gdzie między

¹ O roślinach farbiarskich patrz rozdz. XIII-