klsti164

lihr

ROZDZIAŁ 5. UPRAWA ROŚLIN

postać wyszedł z użycia, lub zmienił pierwotne znaczenie. Ale na-ogół i ten termin w pierwotnem jego znaczeniu dziś jeszcze spotykamy w bardzo wielu krajach słowiańskich: na południowej Wielkorusi, na Białorusi i małoruskiem Polesiu, w Bułgarji, Macedonji, Serbochor-wacji, a także w Czechach.

199. Sierpy słowiańskie posiadają kształty dość jednostajne (fig. 166—lfSmabl. XIII,5—7)~ Ku zachodowi zdają się naogoi pa^— nować formy bardziej zaokrąglone (fig. 169—172) i mniejsze; natomiast ku wschodowi, na północnej Rusi i w Bułgarji — prostsze i przy-tem nieco większe (fig. 166). Ale ta uwaga przy bliższych badaniacły może się okazać błędną. Uderzające podobieństwo zakończenia szpicu) u okazów bułgarskich z okolicy Sofji (fig. 167, A¹) i poleskich (fig. 166) możnaby tłumaczyć tern, że sierpy często bywały wykonywane przez wędrownych Cyganów, oni więc mogli roznosić jednakie kształty.

166. Sierp kowalskiej roboty ze wsi Chinocz, pow. Sarny, Polesie (Polska). A. Zakończenie innego sierpu z tejże wsi. Rys. autor.

: \

Pospolicie sierpy polskie, biało- i małoruskie, oraz bułgarskie, a po- j niekąd i serbskie etc, są ząbkowane."Z Wielkorusi nie posiadamy i dokładniejszych w tym względzie wiadomości, ale znany, obszerny _J słownik Wł. Dala wyraźnie określa sierp jako ząbkowany; zgodnie zaś z tem i N. Popov podaje ze wschodniej Wielkorusi rysunek takiego właśnie narzędzia. Jak wiadomo, sierpy zębate używane były i w Czechach etc., a Europa przedhistoryczna znała je od bardzo dawna; także starożytna Grecja i Rzym niemi się w pewnej mierze posługiwały.

Sierpy gładkie — spotykane dziś np. w Finlandji, Estonji, niegdyś, jak się zdaje, i na Łotwie, poza tem zaś w Niemczech etc. — są używane tylko w niektórych zachodnich krajach Słowiańszczyzny.

W Polsce północno-zachodniej, gdzie obecnie już wyłącznie kosą dor