Transport
3

kola można ocenić za pomocą bardzo prostego pomiaru długości samych

s

tylko różnic sprężystego wydłużenia lin przy znanym stosunku — . Nie-

S₂

potrzebna jest przy tym znajomość wielkości D, E oraz f, bo te eliminują się z rachunku w wyżej podanym sposobie pomiaru, który potwierdza rozkład nacisków według rys. 290.

64. Kryterium prawidłowego zastosowania ''---""    kól pędnych

2

⁴ Anm

Rys. 294. Związek między A i n przy pomiarze pełzania liny

Znaczny wzrost zainteresowania kołami pędnymi nawet w tych krajach, gdzie dotąd nie stosowano takiego napędu wyciągów szybowych uzasadniony jest yyiększą prostotą i lekkością.kół pędnych w po-rówmniu .Ł^ppwieammi bębnami,> Te zalety występują wyraźnie w urządzeniach dla głębokich szyków.. Istnieją wprawdzie urządzenia bębnowe o pojemności liny na bębnie przekraczającej 3000 m, jednakże nie ulega wątpliwości, że. w dzisiejszym stanie techniki wyciągów _szybowych dla dużych głębokości jest wskazane^ zastosowanie kól pędnych. Stwierdzić można ~rowmez ~tendencj ę rozszerzenia stosowalności kól pędnych także i ha płytkie szyby. Porównanie lekicości kóła^jiędńegó^bębhemT^takiei samej średnicy wypada zawsze na korzyść koła pędnego. Jednakże trzeba brać pod uwagę nie samo tylko urządzenie napędzające linę, ale cały system mas ruchomych w szybie wykonujących ruch okresowo-zwrot-ny i tylko takie porównanie wyciągu bębnowego z wyciągiem o kole pędnym jest słuszne. Brak dotychczas ścisłej analizy tego problemu, ogromne jednak bogactwo materiałów statystycznych i doświadczenia w budowie wyciągów szybowych pozwalają oprzeć to porównanie na realnych podstawach.

O wyborze charakterystycznych wielkości dla wyciągu szybowego decydują różne czynniki. Stopień pewności liny i obliczeniowa wielkość współczynnika tarcia liny ną żłoSku kola pędnegoj)kreślanę..są przępisa-mf^ład z_j^rpLezyęh. Ciężar użyteczny, ciężar wozów, głębokość szybu kopóryruchu wynikają z warunków miejscowych. Konstruktor ma jedynie .pewną swobodę w wyborze ciężaru klatki lub slupu, materiału,Tiny, cieżaryjkół.kierujących, szybkóśćLii pr^śpieszema ruchu.

Możliwe jest wyprowadzenie prostych związków liczbowych między głębokością szybu a parametrami decydującymi o sumie, ciężarów mas ruchomych potrzebnych do prawidłowego ruchu wyciągu z kołem pędnym. Te wszystkie parametry można wyrazić jako funkcję najbardziej charakterystycznej wielkości, którą jest ciężar użyteczny, a sumę mas jako funkcję ciężaru użytecznego i głębokości.

Przyjęto następujące oznaczenia i jednostki wymiarów:

H — głębokość wydobycia, m,

Q — ciężar użyteczny, kG, q„, — ciężar wozów w klatce, kG, q_fc — ciężar klatki wraz z osprzętem, kG,

w

q, — ciężar skipu, kG,

K — ciężar koła kierującego zredukowany na obwód liny, kG,

W — opór ruchu klatki w szybie, kG, a — przyspieszenie rozruchu, m/sek², d — średnica liny, cm,

D — średnica nawinięcia liny, m, f — przekrój liny, cm²,

Yi — ciężar 1 m liny, kG/m,

R_r — wytrzymałość doraźna materiału liny, kG/cm²,

L — długość zastępcza liny, m, n — stopień pewności liny na zerwanie,

.i, = e?“ — współczynnik udźwigu.

_ g + a

g - a W

w — —

Q

Qw

£ == —

Q

* _ 5*

Q

A = — (1 +ó)(l + <p)

B =

100

współczynnik dynamiczności,

współczynnik oporów,

stosunek ciężaru pustych wozów do ciężaru urobku,

stosunek ciężaru klatki do ciężaru użytecznego,

funkcja współczynników oporu, udźwigu i dynamiczności,

(ó + 1) (9 - 1)

funkcja naprężenia w linie oraz wspól-^u I    czynników oporu i dynamiczności.

Wymieniona powyżej długość zastępcza liny jest to teoretyczna długość liny, przy której jej własny ciężar równałby się sumie wszystkich ciężarów obciążających górny przekrój liny

L Yi = Q +    + qk ' Hyi

Ponieważ musi być zachowany zapas pewności w linie

(142')

/ —■ — Q + <Jio + (Ja- + HT, n

(143)

więc z porównania (142) i (143) wynika

Łt, = / -

W wyciągach szybowych stosuje się najczęściej liny skrętkowe wykonywane w ten sposób, że

(144)

o

Stąd wynika, że bezwzględna wartość długości zastępczej liny równa jest jej największemu obciążeniu statycznemu liczonemu na jednostkę przekroju

Rr

(145)

16* 243