FizykaII78301

777

elektro-dynamiczna, z jaką, dwa łączniki, przez które przechodzą strumienie równćj mocy, na siebie wzajem nie działają, jest proporcyonalna do drugićj potęgi liczby, tę moc wyrażającej; 2) że wzajemne działanie dwóch krążków elektro-dynamicznych na siebie w różnych odległościach zupełnie tym samym prawom jest poddane, co działanie dwóch magnesów na siebie, jak to tćż z zasadniczego prawa Amperowskiego wynika. Teoryę Webera wraz z opisaniem prób równie jak i aparatów, do nich użytych, znajdzie czytelnik w tomie dodatkowym niniejszego dzieła ^s')-

§ 119. Indukcya electrodynamiczna, Faradaj odkrył w roku 1831 właściwe źródło elektrycznych strumieni w ruchu tak elektryczności, jako też magnetyzmu.. (Jest to tak zwana Vol1a-tndulfcyu i Magneto-indukcya. Pomyślmy sobie dwa, jedwabiem owinięte i obok siebie ciągnące się druty A i B. Końce drutu A niechaj będą połączone z galwanometrem, a końce drutu B z biegunami stosu woltaicznego. W chwili powstania strumienia w drucie B opuszcza igła -galwanometru zwyczajne położenie swoje. To dowodzi, że także w drucie A, połączonym z galwano-nietrcm. powstał strumień elektryczny. Lecz strumień ten jest tylko chwilowy, bo igła po kilku wahnieniach powraca znowu do swego naturalnego położenia, chociaż strumień w drucie B trwa ciągle. Kierunek jego jest przeciwny kierunkowi stałego strumienia w drucie B. W chwili otwarcia stosu, to jest w chwili ustania strumienia w drucie B, powstaje znowu chwilowy strumień w drucie A, którego kierunek zgadza się z kierunkiem strumienia B, bo igła galwanometru wychyla się w stronę przeciwną i znowu po kilku wahnieniach powraca do swego pierwotnego położenia. To samo dzieje się, gdy strumień w drucie B dozna raptownej zmiany swej mocy. Oddalając prędko obydwa druty A i B od siebie, wychyla się igła galwanometru na chwile; zbliżając jeden do drugiego z odległości znaczniejszej, znowu to samo czyni, lecz na przeciwną stronę. Każde powiększenie -lek tr o - d y n ami czn cg o działania drutu B na drut. A wywołuje

*) Także iv monografiach: Electro-dynamisclie TVIaassbestimmungcn, Lipsk ^ ⁵40. 1852; tudzież iv Poggl Annalen tom 73; Miiiicra, Bericht iiber die neu-Fortschritte der Physik.

Fizyka T. II. 98