94298401

668 A. KOŚNEll

powoduje zaburzenia w całym organizmie, że zmiany przez nią wywołane odbijają się nie tylko na przemianie materyi, na funk-cyach poszczególnych narządów, ale i na histologicznej budowie wielu organów. Popularne nazwanie ciąży „stanem odmiennym¹⁴ znajduje więc poniekąd usprawiedliwienie w znajomości tych wielkich przewrotów, jakim ulega organizm wskutek ciąży.

4. Poród.

Poród jest dokończeniem wędrówki jajka, przerwanej na przeszło 9 miesięcy przez pobyt w macicy. O ile początek wędrówki jajka przez jajowód do macicy nie zużywał wiele energii i odby-wał się przeważnie siłą ruchu migawkowego nabłonków trąbko-wych a może nieznacznymi skurczami jajowodu, to porod. mający na celu wydalenie donoszonego płodu i jego części dodatkowych (łożysko, błony), przedstawia znaczne mechaniczne trudności i zużywa wiele siły mięśniowej. Siły tej dostarcza w pierwszym rzędzie mięsień maciczny, dodatkowo zaś muskulatura_brzucha, przepona,

a w mniejszym stopniu wśród parcia wielka ilość innych mięśni tułowia i kończyn.

Mobilizacya tych sił jest niezbędna, gdyż opory na jakie natrafia rodzący się płód są bardzo znaczne. Pochodzą one częścią od niższych dróg porodow^rych. przez które płód musi się przesunąć, a więc od szyi macicznej i pochwy, częścią od kostnej miednicy małej i muskulatury, która ją wyściela, względnie zamyka. Szyja maciczna stanowi zwłaszcza u osób pierwszy raz rodzących przeszkodę bardzo znaczną, na której przezwyciężenie idzie wielka część pracy mięśnia macicznego; pochwa, jako szersza, stawia przeszkody mniejsze, które jednak wzmaga opór muskulatury dna miednicy małej {rum. levatores ani, tranwersi perinei etc.) i ciasnoty miednicy małej. Najpotężniejszą siłą zwalczającą te przeszkód)⁷ i opory jest praca mięśnia macicznego. Zaznaczyć przytem należy, że w chwili rozpoczęcia porodu dzieli się macica czynnościowo na dwie części: pracującą i bierną. Pracującą część reprezentuje dno i przeważna część trzonu macicznego, bierną jest szyja i mały kawałek trzonu, przylegający do szyi i zwany dolnym o d c i n-kiem macicy.

Pracująca część macicy jiopada w skurcze. Zajmują one na-raz cały organ. t. j. nie mają cech skurczu robaczkowego (perystal-tycznego). Skurcze te są bolesne, stąd nazwa ich bóle porodowe;