FizykaII88601

880

do zjawisk w tyra paragrafie przytoczonych, znajduje się w tomie dodatkowym niniejszego dzieła ¹).

ROZDZIAW II.

Zjawiska ciepła przewodzonego.

§ 137. Istota ciepła, przewodnictwo ciał, ich temperatura i ciepło gatunkowe. Jeżeli promienie słoneczne padają na masę ważką, która je w części lub całkiem chłonie, t. j. w dalszym biegu powstrzymuje, wówczas działają one na tę masę podobnie, jak ciało ciepłe, z nią zetknięte. Z tego wnosimy, że ruch fale-czek eteru na molekuły ważkich mas przenieść się może. Lecz te w porach swoich zawierają także atomy eteru, ugrupowane tamże właściwym, od ich przyrody zawisłym sposobem. Jedna więc część padającej faleczki eterycznej trafia na molekuły ważkie, druga zaś na eter między niemi zawarty i właściwie zgęsz-czony. Obie wysełają napo wrót faleczki odbite, a zarazem ten gęstszy eter i molekuły ważkie przechodzą w odpowiedni ruch peryodyczny. Pierwszy przesyła się w regule dalej promieniami i przebiega w ten sposób dziurkowate przestrzenie ciała tam i na powrót, lub rozprasza się na wszystkie strony, dopóki nie przejdzie całkiem na molekuły jego; drugi rozdziela się kolejno na wszystkie te molekuły i rozgrzewa je. Zatem nie drganie eteru, lecz peryodyczny ruch ważkich molekuło w ciała sprawia czucie ciepła. Wynika to zresztą także z innych jeszcze uwag. Doświadczenie uczy, że ciało zimniejsze, zetknięte z cieplejszem, ogrzewa się od niego. Każdy więc molekuł tego ostatniego, ogrzawszy się wyżej jakimkolwiek sposobem, oddaje część nabytego ciepła przyległym cząstkom pierwszego; te udzielają go cząstkom sąsiednim, i tak rozchodzi się ciepło od cząstki do cząstki na wszystkie strony wewnątrz tego przedtem zimniej-

1

Ob.icz też Victora Webera Licht und strahleude Warnie. Berlin 1857; Wiillner Lelirljncli d. Expcrimental pliysik T. 2gi; MiilLcrs Lelirbucli d. Phy-•sik n Meteorologie Gte Aufl. Bd. 2.