FizykaII97501

969

■stałem ciśnieniu, których stosunek z chyżości dźwięku] obli-c

czony, jest równy_ — 1-41, podają wartość onego równo-

^cx

ważnika bardzo dokładnie na 424'5 kilogrametrów. (Obacz tom dodatkowy). Nieobliczone z tego dla nas wypadłyby korzyści, gdyby się dało opanować zupełnie całą tę ,jracę lub przy-najmnićj ją w większćj części obrócić na nasz pożytek. Dziś bowiem za pomocą najlepszych machin parowych zaledwie 18 odsetnych części tćj siły spożytkować umiemy, a reszta jćj, zatem więcćj niż ⁴/₆ marnie idzie. Przyczyna tego leży po części już w samśj naturze rzeczy, gdyż według wspomnianego prawa Carnota z ciepła wyłonić się może praca dopiero wskutek przechodzenia jego z ciał wyżej ogrzanych do innych mniej-szćj temperatury, a. gdzie już nie ma takowego przenoszenia żywych sił ruchu molekularnego na cząsteczki ważkie, tam nie powstanie już mechaniczna praca. Jeżeli więc pewna ilość ciepła ma się przemienić w pracę, musi równocześnie inna część jego przechodzić do ciał mnićj ogrzanych i zachowując formę ruchu, ciepłem nazwaną, już się więcćj w pracę nie zamieniać. Ciepło np. w kotle parowym nagromadzone w skutek ciągłego go renia nie obraca się całkiem w pracę nam pożyteczną; bo para, płynąca z kotła do naczyń tłokowych, nietylko Posuwa tłoki naprzód i zamieniając tym sposobem część swego ciepła w pracę oziębia się przytem, utraciwszy przez to tyle cieplin, ile razy pracę 424 kilogrametrów załatwia, lecz udziela też nie mało ciepła ciałom otaczającym, i uprowadza go ze sobą daleko jeszcze więcćj w powietrze u machin bez oziębia-czów, do oziębiacza zaś czyli kondensatora w machinach fabrycznych. Atoli mała to jeszcze ilość tego przy goreniu węgli lub drzewa powstającego ciepła, które koniecznie marnujemy dla samego urządzenia machin parowych. Daleko- więcćj idzie go na inne sprawy. Wszak woda w kotle parowym musi się pierwćj zamienić w parę znacznćj prężności, zanim żywych sił ruchu molekularnego użyć można do pędzenia tych machin, to zaś kosztuje bardzo wiele ciepła, bo jeden gram wody już wrzącej potrzebuje 550 cieplin czyli zużycia 550 X 424 K. M., aby się ona całkiem zamieniła w parę 100°C, którćj prężność wszakże jeszcze za słaba, aby ją do skutecznćj pracy użyć było 'można.

Fizyka T. II.    122