FizykaII98101

975

tem para się rozciąga ziębnąc się wskutek tego częścią w krople przechodzi.

Para przeto w machinach parowych nadaje tłokom ruch pro-stodrożny, odbywający się na małej przestrzeni peryodycznie tam i na powrót. Ruch ten przemienia się za pomocą mechanicznych przyrządów w ruch obrotowy kół, a dopiero ten ostatni bywa do załatwiania najrozmaitszych robót używany.

Fig. 491 {na nasi. sir.) wystawia przecięcie machiny parowej o Wysokiem ciśnieniu, sporządzonej jak najprostszym sposobem. Rurą z idzie para z kotła do komory li, z której dwa przewody do cylindra A prowadzą; jeden ma swe ujście na górnym końcu tego naczynia w miejscu e, drugi na końcu dolnym przy d. Za pomocą szufladki do rozprowadzania pary służącej, płynie to ciało powietrzne naprzemian to górą, to dołem do naczynia tłokowego i sprawia, że tłok kolejno to na dół, to znowu do góry bywa pędzony. Pręt tłokowy posuwa się szczelnie w puszce, osadzonej w środku górnego dna w naczyniu tłokowem. Do pręta tłokowego jest przytwierdzony drąg F, lącz-nadem nazwany, który za pomocą korby Q przemienia prostolinijne wahanie tłoka w jednostajny ruch obrotowy szalonego koła xx. Osią obrotu tej korby Q jest wał, będący główną osią całćj machiny, utrzymującej ruchn, a tem samem i rzeczonego koła szalonego, które dla wielkiej swej masy, rozpędziwszy się raz należycie, wyrównywa małe niejednostajności mchu maszyny, objawiające się szczególnie, gdy tłok jest u szczytu lub u samego dołu biegu swego. Dla tego- też zowie się ono wielkiem kołem rozpęd-nem. Do utrzymania pręta tłokowego w pionowym ruchu służy po-przecznica u górnego jego końca, utrzymywana żelaznemi słupami po obu stronach. Ruch tłoka C nie jest jednostajny, bo w górze i na dole naczynia tłokowego przychodzi on na chwilę do spoczynku, poczem zmienia kierunek swego biegu i w samym środku cylindra posiada największą chyżość. Wówczas ramię korby, przechodząc przez poziome położenie swe pędzi dalej w kolistym ruchu, póki tłok C nie zajmie najwyższego lub najniższego położenia w swojem naczyniu, poczem ramię korby na chwilę znajduje się w poziomym kiernuku ,i pędzi dalej w tym ruchu obrotowym, którego średnica jest widocznie równa wysokości cylindra, odliczywszy od niej grubość tłoka.