Magazyn6
7301

G5

odróżniać objęcie akcyj od wpłat na akcje, jamo bowiem objęcie akcyj nie stanowi

0    dokonaniu pełnych wpłat na akcje. Pełne pokrycie kapitału akcyjnego zabezpiecza szereg przepisów prawa akcyjnego ako to: przepis o stwierdzeniu objęcia i wpłaty akcyj przez zgromadzenie organizacyjne, przepis o kontroli przez władzę rejestrową oraz przepisy o odpowiedzialności cywilnej

1    karnej.

Piąteir znamieniem sp. akc. jest podział kapitału na ściśle określone równe udziały, czyli akcje (Aktie, action, share, azione, w Ameryce — stock). Akcje opiewają na określone sumy; mają one nominalną wartość, t. j. wyrażają część kapitału na nie przypadającą; istotna wartość akcji może być większą lub mniejszą, lub nawet równą zeru. Akcje mają równą wartość nominalną. Niektóre prawodawstwa nie określają minimum wartości akcji (angiel., szwajc.). Akcja jest dokumentem, świadczącym o wniesieniu wkładu na kapitał zakładowy. Przez wpłatę na akcję uzyskuje się prawo członkostwa i wpłaty nie można żądać zpowrotem; jest to jedna z najstarszych zasad prawa akcyjnego. Akcjonarjusz nie może potrącić swych wierzytelności do spółki z wypłatami na po-czel akcyj. Akcje znajdują się w obrocie, ulegają przenoszeniu, zbyciu, darowiźnie, dziedziczeniu i t. p. Wydanie akcyj na znak udziału w spółce wraz ze zbywalnością tego prawa jest najbardziej charakterystyczną cechą spółki akc.

Szóstem znamieniem spółki akc. jest firma, pod którą spółka ta, jak każdy kupiec rejestrowy, występuje nazewnątrz, załatwia czynności prawne, nabywa prawa, zaciąga zobowiązania, skarży i może być skarżona. Firma może być obrana dt twoi ■ nie, jednak powinna zawierać dodatek „spółka akcyjna". Nazwiska osób mogą być umieszczane w firmie za ich, lub ich spadkobierców zgodą.

Siódmem znamieniem spółki akc. jest określona organizacja spółki. Sp. akc. jest korporacją i rządzi się zapomocą organów. Istnieją trzy organy spółki: zarząd, organ nadzoru (rada nadzorcza i komisja rewizyjna) oraz walne zgromadzenie, które tworzą sami uczestnicy spółki. Przez swe organy działa spółka jako osoba prawna, jest zdolna do oświadczeń woli, może być stroną w procesie. Może za zawinienia

AKCYJNE PRAWO

umowne i pozaumowne swych organów, działających w granicach ich właściwości, odpowiadać w drodze prywatno-prawnej, jak osoba fizyczna. Prawo karne nie zna deliktów osób prawnych.

Ósmem znamieniem sp. akc. jest ograniczony, w zasadzie, obowiązek przyłożenia się do kapitału spółki (wpłaty na kapitał). Jest to podstawa instytucji akcyjnej. Z drugiej zaś strony akcjonarjusze nie odpowiadają osobiście; ryzyko akcjonarjusza jest więc ograniczone, może on co najwyżej stracić pieniądze, wydane na nabycie akcji. Ograniczone ryzyko jest cechą istotną spółki akcyjnej, nie jest jednak jedynie właściwe sp. akc., gdyż znane jest również i innym spółkom (komandytowym, z ogr. odpowiedzialnością). Obowiązek akcjonarjusza ogranicza się w zasadzie do wpłaty na akcję; jednak polskie prawo akcyjne, stanowiąc, iż akcjonarjusze są obowiązani jedynie do świadczeń, oznaczonych statutem, „nie chce zamykać drogi rozwoju przedsiębiorstw akcyjnych, rozwoju, który pójść może w kierunku rozszerzenia świadczeń akcjonarjusza (naprz. przez ustanowienie dopłat)", jak się wyraża uzasadnienie do projektu poi. prawa akcyjnego z 1928 r. Prawo polskie zna też dopłaty, uiszczone wzamian za uprzywilejowanie akcyj (art. 357 § 3 i 427 § 3 Kod. Handl.); dopłaty te wpływają na kapitał zapasowy,

0    ile nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat.

Dziewiątem, wreszcie, znamieniem spółki jest uzyskiwanie osobowości prawnej przez zarejestrowanie, bez względu na cel spółki. Sp. akc. jest osobą prawną prawa prywatnego, a nie publicznego (taki charakter nadał jej dopiero kod. handl. Napoleona); okoliczność, iż sp. akc. w pewnych przypadkach powstaje na gruncie t. zw. koncesji i jest pod nadzorem państwowym, nie nadaje jej charakteru publicznego, działa ona na gruncie prawa prywatnego, a prawa i obowiązki publiczne odgrywają w mej rolę podrzędną. Jako osoba prawna posiada sp. akc. swe prawa

1    obowiązki, może mieć długi, za które odpowiada jej majątek; jednocześnie jest ona korporacją, gdyż jednoczy większą liczbę osób. Nie jest sp. akc. czemś przej -ściowem między korporacją a zwykłą spółką, nie jest też rzeczową wspólnością (jak

Encyklopedia nauk pohtycinycl 5