Magazyn6
2301

315

BANKI

dyty lombardowe udzielane są na weksle, nie nadające się do dyskonta, z powodu zbyt długiego terminu, specyficznego cha rakteru tranzakcyj, z których weksle te w> nikają (lip. weksle z tranzakcyj importowych u nas) itd. Najwłaściwszym dla b. k. k. zastawem są papiery procentowe, zwłaszcza obligacje o oprocentowaniu stałem, znajdujące łatwo zbyt na giełdzie. Według obowiązujących u nas przepisów, b.k.k. mogą udzielać pożyczek na zastaw papierów tylko dopuszczonych do urzędowego notowania na giełdach polskich. Zastawy ruchome, przyjmowane przez b. k. k. na zabezpieczenie udzielonych pożyczek, muszą być zapisane w osobnych księgach sznurowych z wymienieniem wysokości wierzytelności zastawem zabezpieczonej, oraz rodzaju i jakości przyjętych jako zastaw przedmiotów. Kredyt udzielany jest w wysokości 50—75% rynkowej wartości zastawu, przyczem banki zastrzegają sobie prawo żądania dodatkowego zabezpieczenia, albo spłaty odpowiedniej części długu, tak aby wartość zastawu zawsze przewyższała sumę udzielonej przez bank pożyczki. W razie niezaspokojema tego żądania bank przystępuje do realizacji zastawu, z zachowaniem pewnych formalności. (U nas 15-dnio-wy termin, ogłoszenie przez starszego maklera giełdy pieniężnej o sprzedaży egzekucyjnej papierów itd.). Banki udzielają pożyczek lombardowych na pewien zgóry określony termin, w zasadzie nigdy nie dłuższy niż trzymiesięczny. Częściej jednak kredyt udzielany jest na t. zw. „otwartych rachunkach" nazywanych u nas niewłaściwie rachunkami „On cali" (na żądanie). Papiery procentowe, będące przedmiotem zastawu nie mogą, w myśl naszych przepisów, być przez banki dalej zastawiane. Przepis ten utrudnia w pewnej mierze interesy lombardowe, gdyż unieruchamia środki pieniężne w interesach tych umieszczone, w przeciwstawieniu do ope-racyj dyskontowych, gdzie bankom przysługuje możność redyskonta. Udzielanie pożyczek lombardowych, zabezpieczonych zastawem towarowym, nasuwa większe trudności związane z przechowywaniem towarów. Tylko nieliczne wielkie banki rozporządzają własnemi składami towarowymi; przechowywanie towarów na składach obcych podraża znacznie koszt kredytu, wreszcie pozostawianie towarów na składzie u dłużnika, pod jego nadzorem, jakkolwiek prawnie dopuszczalne, nie daje zawsze dostatecznej gwarancji. Z wymienionych wyżej powodów stopa lombardowa kształtuje się zawsze wyżej od stopy dyskontowej.

4. Kredyty akceptowe. Kredyty akceptowe polegają na udzieleniu przez bank swego akceptu, t. j. podpisu na wekslu ciągnionym zwykle przez korzystającego z kredytu, bądź na jego własne zlecenie, bądź też na zlecenie firmy trzeciej przez biorącego kredyt wskazanej. Bank, udzielający kredytu, jest więc przedewszystkiem trasatem, a po zaakceptowaniu weksla ciągnionego, czyli traty, staje się akceptantem, t. j. prawnie obowiązanym do zapłaty sumy wekslowej w terminie; suma udzielonego przez bank kredytu akceptowego musi być wpłacona bankowi przed terminem weksla, jednakże obowiązek honorowania swego podpisu nie może być uzależniony od zwrotu przez klienta sumy przyznanego mu kredytu. Kredyt akceptowy w zasadzie nie powinien być prolongowany, może jednak być wznowiony po wykupieniu trat. Banki, udzielając klientom kredytów „gotówkowych", zastrzegają sobie niekiedy możność zamiany tych kredytów na akceptowe; ma to miejsce w okresach większej ciasnoty pieniężnej na rynku. Często bank, udzielający kredytu akceptów ego, sam nabywa od klienta w drodze dyskonta własne akcepty: ma to miejsce wtedy, gdy bank uważa, że pozycja akceptów w jego bilansie jest zbyt wygórowana. Stosują to w praktyce niektóre banki londyńskie, częściej t. zw. „merchant banks" i „accepting houses"; w przypadku skupu własnych akceptów przez banki, różnica między kredytem gotówkowym a akceptowym staje się czysto zewnętrzną, formalną, przynajmniej aż do momentu realizacji portfelu akceptów własnych. Ponieważ jednak realizowanie akceptów własnych może nasunąć przypuszczenie zmniejszenia się płynności, banki chętniej zamieniają portfele akceptów między sobą.

Akcepty banków pierwszorzędnych są zawsze poszukiwane na rynkach pieniężnych, jako pierwszorzędna lokata wolnych pozostałości kasowych; są one skupywane po stopie t. zw. prywatnej. Najstarszym i największym rynkiem akceptowym świata jest Londyn. W pierwszych latach powojennych Nowy York silnie współzawodniczył z Londynem, jednakże t^radycja i szko-