Magazyn6
3501

CŁA

727

obowiązek ułatwiania i zezwalania na wywóz tych towarów. Z racji udzielenia pozwoleń na wywóz nie może być pobierana żadna opłata manipulacyjna.

Oprócz powyższego zobowiązania, nałożonego tak na Polskę, jak i Niemcy co do ułatwiania wywozu produktów, niezbędnych dla przemysłu drugiej strony, istnieje szereg zobowiązań jednostronnych, nałożonych albo na stronę polską, albo na stronę niemiecką. Na Polskę nałożono obowiązek zezwalania na wywóz mączki Thomasa na przeciąg jednego roku, kwasu siarczanego na przeciąg 5 lat i dolomitu na przeciąg 15 lat. Ponadto w konwencji tej powtórzono zobowiązanie, nałożone na Polskę artykułem 90 Traktatu Wersalskiego, do zezwalania na wywóz węgla, rud i koksu do innych państw, zainteresowanych bezpośrednio lub pośrednio w dowozie tych produktów. Niemcy natomiast obowiązane były i są do zezwalania na wywóz szeregu towarów, wymienionych w specjalnej liście, na okres czasu od 2—15 lat, kopalniaków w ciągu 2 lat i mleka w ciągu jednego roku.

Obok ulg ogólnych, z których najważniejsze wyżej przedstawiono, a mających znaczenie dla całego obszaru plebiscytowego, Konwencja przewiduje nadto jeszcze szereg ulg dla przedsiębiorstw, których należyte funkcjonowanie uznano za ważne gospodarczo dla Górnego Śląska. Ulgi te dotyczą przewozu bez cła narzędzi i maszyn, potrzebnych do utrzymania, przekraczania granicy, bezcłowego przewozu taboru przy kursowaniu przez granicę celną i t. p. Ostatnio wymienione ulgi przeważnie już wygasły.

Wspomnitć należy jeszcze o kilku kwe-stjach, uregulowanych Konwencją Górnośląską, które aczkolwiek nie wchodzą w zakres spraw celnych mają jednak ważne znaczenie dla administracji celnej na obszarze górnośląskiej części województwa śląskiego. Do tych spraw należą karty cyrkulacyjne, wspólne dworce przejściowe i uprzywilejowany ruch tranzytowy.

Karty cyrkulacyjne mają na celu ułatwienie swi ibotlnego poruszania się w obszarze plebiscytowym, aby granica celna, oddzielająca często warsztaty pracy od miejsc zamieszkania, nie wpłynęła hamująco na tok życia gospodarczego. Karty te wystawiane są przez urzędy legitymacyjne (władze adm. ogólnej I inst.); do ich ważności wymagana jest wiza drugiego państwa.

którą udzielają t. zw. urzędy wizujące. Szerokie grono osób, które mogą otrzymać karty cyrkulacyjne i łatwość otrzymania tej karty, sprawiają, że ruch osobowy przez granicę celną na obszarze plebiscytowym jest bardzo wzmożony w porównaniu z ruchem na innych odcinkach granicy.

Wspólne dworce przejściowe, na których odbywa się wspólna, t. j. polska i niemiecka odprawa celna osób, bagaży i towarów, ustanowione zostały w celu uproszczenia i ułatwienia ruchu przez granicę celną; wielkie nasilenie ruchu kolejowego na Górnym Śląsku wymagało odstąpienia od odrębnych rewizyj celnych. Konwencja, określając linje, na których odbywać się ma sąsiedzki ruch kolejowy, wyznaczyła jednocześnie miejsca wspólnej odprawy celnej Takich dworców przejściowych znajduje się po stronie niemieckiej 9, a po stronie polskiej 3. Specjalny układ polsko-niemiecki, zawarty dnia 15 maja 1922 r., reguluje bliższe szczegóły, związane ze wspólnem urzędowaniem, w szczególności miejsce urzędowe urzędu eksponowanego, prawa i ochronę prawną urzędników, pomoc urzędową przy spełnianiu niektórych czynności (np. aresztowanie, stosowanie przymusu wobec obywateli państwa, na którego obszarze znajduje się urząd eksponowany).

Układ sieci linij kolejowych skłonił obie strony kontraktujące do dopuszczenia tranzytu przez tery tor jum polskie lub niemieckie. Dopuszczenie tego tranzytu było w początkach konieczne, aby utrzymać należytą i szybką komunikację. Polska obecnie przez wybudowanie kilku linij, biegnących na własncm terytorjum, uniezależniła się w dużej mierze od tranzytu. W chwili obecnej z tranzytu korzystają przeważnie Niemcy, Polska zaś korzysta tylko z jednej linji tranzytowej dla pociągów towarowych, idących w kierunku Śląska. Tranzyt osobowy odbywa się w zamkniętych wagonach i pod konwojem funkrionarjuszów celnych polskich i niemieckich. W czasie tranzytu nie wolno na terytorjum drugiej strony wysiadać, wydawać, względnie przyjmować żadnych rzeczy. Ruch tranzytowy może być wstrzymany tylko z ważnych przyczyn, przyczem zamiar wstrzymania tegoż ruchu winien być na jakiś czas przedtem zakomunikowany stronie drugiej, która z tranzytu korzysta.

Kończąc ogólne uwagi o Konwencji Górnośląskiej w części, dotyczącej spraw cel-