162 Rozdział 7
kowc albo do innego podobnego zakładu, są obowiązane zameldować się na pobyt czasowy przed upływem 24 godzin od chwili przybycia. To ustalenie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych nie jest spójne z wyróżnionymi przez ustawę o usługach turystycznych z 1997 r. rodzajami obiektów hotelarskich. W szczególności trzeba zauważyć, że pola biwakowe są obiektami niestrzeżonymi. Pomijając ten oczywisty i zastanawiający błąd ustawodawcy, trwający zresztą od lat, trzeba stwierdzić, że zameldowanie wczasowicza lub turysty we wskazanych obiektach, w których są świadczone usługi hotelarskie następuje u kierownika danego obiektu lub upoważnionej przez niego osoby. Przy tym zameldowanie na pobyt czasowy w obiekcie hotelarskim uczestników wycieczki, organizowanej przez instytucję państwową lub społeczną, związek zawodowy albo inną organizację społeczną, następuje w sposób uproszczony za pośrednictwem kierownika wycieczki. Z chwilą przybycia do tego rodzaju obiektu ma on obowiązek zgłosić pobyt wycieczki kierownikowi obiektu lub pracownikowi upoważnionemu do przyjmowania zgłoszeń. Wymaga to przedstawienia listy uczestników oraz dowodu upoważniającego do kierowania daną wycieczką. Generalnie warto zaznaczyć, że jeżeli okres pobytu czasowego trwającego do 2 miesięcy odpowiada okresowi zgłoszonemu przy zameldowaniu, to osoba opuszczająca miejsce tego pobytu nie ma obowiązku wymeldowania się. Jednak wcześniejsze niż zgłoszone przy zameldowaniu opuszczenie miejsca pobytu czasowego formalnie wymaga wymeldowania się w dniu opuszczenia tego miejsca. W praktyce nie jest to rygorystycznie przestrzegane w razie wcześniejszego opuszczenia obiektu hotelarskiego, chociaż ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych przewiduje wtedy odpowiednie stosowanie przepisów o obowiązku wymeldowania się.
Natomiast osoba przebywająca w określonej miejscowości w celach turystyczno-wypoczynkowych poza obiektami, w których są świadczone usługi hotelarskie, jest zwolniona z obowiązku zameldowania się, jeżeli jej pobyt w danej miejscowości nie przekracza 30 dni. Takie zwolnienie od obowiązku meldunkowego obejmuje też uczestników kolonii i obozu turystyczno-wypoczynkowego, organizowanego przez instytucję państwową lub społeczną, związek zawodowy albo inną organizację społeczną dla młodzieży szkolnej lub studentów. Kierownik takiego obozu lub kolonii ma obowiązek prowadzić listę uczestników.
Obowiązek meldunkowy obejmuje oczywiście również cudzoziemców'. Zgodnie z ustaleniami ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych cudzoziemiec przybywający do obiektu hotelarskiego ma obowiązek zameldować się na pobyt czasowy przed upływem 24 godzin od chwili przybycia. Uczestnicy zagranicznych wycieczek dokonują zameldowania w tego rodzaju obiekcie za pośrednictwem kierownika wycieczki. Ma on obowiązek zgłosić pobyt wycieczki kierownikowi obiektu lub upoważnionemu pracownikowi, przedstawiając listę uczestników wycieczki oraz dokumenty uprawniające ich do pobytu na terytorium RP. Natomiast cudzoziemiec przebywający poza obiektem hotelarskim lub zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z wypoczynkiem jest obowiązany zameldować się na pobyt czasowy przed upływem 48 godzin od chwili przybycia do określonej miejscowości. Zarazem powinno to nastąpić nie później niż przed upływem 48 godzin od chwili przekroczenia granicy RP. Jeśli koniec terminu do wykonania obowiązku meldunkowego przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, to termin ten upływa dopiero w najbliższy dzień powszedni.
Zgodnie z ustawą o ewidencji ludności i dowodach osobistych kontrolę nad wykonywaniem obowiązków przez osoby podlegające zameldowaniu i wymeldowaniu się sprawuje policja. Minister właściwy do spraw administracji publicznej zaś sprawuje w tym zakresie zwierzchni nadzór.
Turystyka przyjazdowa i wyjazdowa wiąże się z koniecznością przekraczania granic państwowych. W sposób naturalny pociąga to za sobą różne ograniczenia prawne. Podstawą prawną części z nich jest ustawa o ochronie granicy państwowej z 1990 r. Przystąpienie Polski do UE spowodowało przyjęcie przez Polskę całego wspólnotowego dorobku prawnego wraz z tzw. dorobkiem Schengen, ustalającym stopniowe znoszenie kontroli na wspólnych przejściach granicznych. Ten tzw. Schengen I stworzyły w szczególności ustalenia Układu z Schengen z 1985 r. i Konwencji Wykonawczej z 1990 r., dla których realizacji został stworzony System Informacyjny Schengen (zwany SIS). Infrastruktura techniczna tego systemu wymagała rozbudowy w celu objęcia nią nowych państw członkowskich. Wydane rozporządzenie nr 2424/2001 w sprawie rozwoju Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji z 2001 r. jest podstawą prawną tworzenia SIS II, co obecnie jest kontynuowane na mocy rozporządzenia nr 1988/2006 zmieniającego ten wcześniejszy akt normatywny. Równocześnie jest też tworzony System Informacji Wizowej (VIS).
Wskazane systemy informatyczne, przetwarzające dane tekstowe i biometryczne wykorzystywane do kontroli przekraczania zewnętrznych granic Wspólnoty, są ściśle powiązane z ustaleniami rozporządzenia nr 562/2006 ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice z 2006 r. Ten tzw. Kodeks graniczny Schengen przewiduje brak kontroli granicznej osób przekraczających granice wewnętrzne pomiędzy państwami członkowskimi UE oraz ustanawia zasady regulujące kontrolę graniczną osób przekraczających granice zewnętrzne państw członkowskich UE. Odstępstwa od tych zasad w odniesieniu do tzw. małego ruchu granicznego zawiera roz-