Magazyn6
3201

324

BANKI

Ważniejsze pozycje bilansowe pięciu wielkich banków angielskich 1931—1934.

(w mil jonach £).

	1031	1932	1933	1934
Kasa......	213	243	260	258
Dyskonto ....	241	399	270	233
Akcepty ....	83	78	104	113
Zaliczki.....	809	692	661	680
Wkłady.....	1548	1773	1745	*774

2. Francja. Świetny rozwój bankowości angielskiej szybko wywołał na kontynencie próby naśladownictwa. We Francji, po kilku nieudanych próbach (Caisse d’Escorn-pte, założona w r. 1776 i Caisse des Com ptes courants z r. 1796), pierwszy duży krok w dziedzinie kredytu krótkoterminowego zrobiony został dopiero w r. 1852, kiedy powstał bank „Societe Generale de Credit Mobilier", założony przez braci Pe-reire. Bank ten odegrał rolę nietylko w hi-storji bankowości francuskiej, ale jest początkiem nowego okresu w dziejach banków k. k. wogóle. Zadaniem „Credit Mobilier" było dostarczenie Europie środków, potrzebnych na odbudowę po wojnach napoleońskich, mimo upływu prawie lat czterdziestu. Bank ten jednoczył normalne interesy banków k. k. z finansowaniem przedsiębiorstw przemysłowych, kolei żelaznych, gazowni, wodociągów etc. „Credit Mobilier" stworzył „Compagnie Generale Maritime", z której powstała później „Compagnie Generale Transatlantique“, największe francuskie towarzystwo żeglugi. W roku 1853 Credit Mobilier sfinansował budowę austrjackich kolei państwowych; w tym samym czasie przystąpił on do zakładania licznych banków k. k. zagranicą, jak Credit Mobilier Espagnol, Cr. Mob. Italien, Societe Generale Neerlandaise, Banque Otto-mane, International Financing Company w Londynie itd. Instytucje te odegrały rolę w historji ekspansji ekonomicznej drugiej połowy XIX wieku. Jednakże unieruchomienie znacznych kapitałów własnych, a zwłaszcza zaangażowanie oszczędności, należących do szerokich sfer, w interesach przemysłowych, musiało doprowadzić do trudności, a później do katastrofy Credit Mobilier w roku 1867.

Koncepcja Credit Mobilier znalazła naśladowców -we wszystkich krajach: w Niemczech strukturę tego banku skopjował Me-vissen, zakładając w r. 1853 w Darmszta-cie Bank fur Handel und Industrie, najstarszy z wielkich t. zw. ,,D“ banków niemieckich i ich pierwowzór. Na wzór Credit Mobilier przekształcona została istniejąca od r. 1825 w Brukseli „Societe Generale de Belgique“, później największy może koncern bankowy na kontynencie. W Niemczech w kilka lat po Bank fur Handel und Industrie założono dwa wielkie banki: Ber-liner Handels- Gesellschaft (1856) i Allge-meine Deutsche Crediianstalt w Lipsku. Kryzys Credit Mobilier i wojna francusko-pru=ka powstrzymała na pewien czas gorączkę zakładania banków w Niemczech. Zaraz jednak po wojnie oowstaje organizowany już w roku 1870 Deutsche Bank w Berlinie i Commerz und Disconto-Bank w Hamburgu. Wszystkie te instytucje wzorowały się w mniejszym, albo większym stopniu na Credit Mobilier i zajmowały się głównie w początkach swego istnienia finansowaniem przedsiębiorstw przemysłowych, kolei żelaznych, robót publicznych i t. d. Ta sama idea przyświecała dwóm wielkim instytucjom, powstałym w Austrji i Szwajcarji: Oesterreichische Creditanstalt fur Handel und Gewerbe i Schweizerische Creditanstalt w Zurichu (1856). Obie te instytucje były pionierami banków k. k. w swych krajach, obie rozpoczęły swą działalność od finansowania wielkich przedsiębiorstw przemysłowych, głównie metalurgicznych i hutniczych, budowy kolei, gazowni etc. Nawet we Francji, najbardziej typowym kraju drobnych oszczędności, początki działalności wielkich banków k. k. nie różnią się od innych krajów. Credit Lyonnais, założony w r. 1863, obecnie najbardziej maże typowa instytucja o charakterze depozytowym, w pierwszych latach swej działalności zajmował się w dużym stopniu interesami „finansowemi", dopiero po wojnie 1870—71 roku przeszedł niemal wyłącznie na zwykłe operacje bankowe. Societe Generale, największa współzawodniczka Credit Lyonnais jako bank depozytowy, niemal do samej wojny światowej miała charakter raczej „banque d’affaires“. Charakter ten mają już wyłącznie założony w r. 1872 „Banque de Paris et des Pays Bas" i „Banque de 1’Union Parisienne" założony w r. 1904.

Podział banków francuskich na „Banques des Depóts" i „Banques d’Affaires“, bardzo wyraźny przed wojną, w latach powojennych zatraca się coraz bardziej. Do pierw-