Magazyn6
5701

549

CHINY

nieniu, znanem w Ch. od tysięcy lat. Zarówno hodowla, jak leśnictwo mają zupełnie podrzędne znaczenie. Dużą wagę przykłada się przedewszystkiem do hodowli drobiu i jedwabnika. W regjonalizacji rolnictwa zarysowany jest wyraźnie podział na obszar północny, dostarczający soji i zbóż, oraz obszar południowy produkujący ryż, herbatę, bawełnę, trzcinę cukrową, tytoń, jarzyny i owoce. Tutaj hoduje się morwę, mak, sezam i t. d. Wielką przyszłość ma przed sobą górnictwo. Węgiel kamienny wydobywa się w Szanzi, Szandungu, Ho-bei i Sy-czuaniu (w r. 1929 produkcja wynosiła około 17 miljonów tonn), rudy żelaza w Szan-si, Szandungu i Ho-bei (1 mil jon tonn), rudy antymonu (19 000 tonn), wolframu (8 000 tonn) i cyny (7000 tonn) w Huunaniu i Jin-naniu, gdzie występują także rudy miedzi. W Goei-dżou znajdują się złoża rtęci. Pokłady soli (2,5 miljonów tonn), sody, boraksu, nafty są albo słabo, albo zupełnie jeszcze nieeksploatowane. W Jinnanie pracują kopalnie srebra (1 600 kg), w Haina-nie dobywa się złoto (około 2 700 kg). Przemysł ogniskuje się przedewszystkiem w miastach portowych. Do specjalności chińskich należy przemysł papierniczy, jedwab-niczy i porcelanowy. Współczesny przemysł włókienniczy ogniskuje się w Szanghaju i Kantonie. Przemysł bawełniany (127 przedsiębiorstw) utrzymuje w ruchu 4 miljony wrzecion i ponad 29 000 krosien (r. 1929), przemysł jedwabniczy reprezentuje 17 dużych fabryk. Hanjang (ad Kanton) jest głównym ośrodkiem przemysłu metalurgicznego i hutnictwa (średnia roczna wytwórczość */s miljona tonn suiówki i około 120000 tonn stali). W Szanghaju, Cing-dao i Han-kou ogniskuje się przemysł spożywczy, głównie młynarstwo zbożowe i ryżowe (razem około 200 młynów). Fabrykacja konserw nabiałowych, oraz przemysł papierowy występują w Amoy i Kantonie, który słynie poza tern (razem z Kiukian ■ giem) z przemysłu ceramicznego i szklanego (400 fabryk). W miastach portowych duże znaczenie posiada przemysł metalowy

1    stocznie. W handlu zagranicznym utrzymują Ch. ożywione stosunki wymiany z Ja-ponją, Wielką Brytanją i Stanami Zjedno-czonemi A. P.; rok 1929 zamknięty został biernym bilansem handlowym w wysokości

2    016 miljonów zł przy eksporcie wartości 5635,1 miljonnw zł. Na import składają się towary bawełniane i wełniane, metale i minerały, tytoń i wyroby przemysłu chemicznego; wywóz ma charakter surowcowy. Obejmuje on eksport strączkowych, jedwabiu, półfabrykatów włókienniczych, bawełny i węgla. YV gospodarce światowej grają Ch. rolę dostawcy surowców. Jako odbiorca tracą na znaczeniu z powodu postępującej ir.dustrjalizacji i rosnącego skutkiem ciągłych wojen zubożenia.

6. Komunikacja. Komunikacyjnie udostępniony jest Wschód państwa i to część północna lepiej aniżeli południowa. Łączna długość linij kolejowych dochodzi 13 561 km. Sieć kolejowa północna i południowa łączą się przez Kanton. Odcinek Har.-kou-Peking jest na ukończeniu. W głąb kraju prowadzą przedewszystkiem rzeki. Drogi wodne naturalne szacuje się na 16 000 km. Stosunkowo dużo jest kanałów. Są one jednak przestarzałe i nie odpowiadają współczesnym potrzebom żeglugi śródlądowej. Unikatem w swoim rodzaju jest Kanał Cesarski albo Wielki, mający 1 300 km. długości. Sieć urzędów pocztowych (12 000) i telefoniczna (36,5 tys. rozmównic) mimo 88,1 tys. km. lini telegraficznych nie jest w stanie ani w części zadośćuczynić potrzebom administracyjnym państwa. Stąd zagadnienie komunikacji jest obecnie jednem z najważniejszych w organizacji współczesnych Ch. W komunikacji morskiej rozporządzają Ch. 218 okrętami o wyporności 317,3 tys. tonn. Z portów najważniejsze są: Szanghaj (3 259 tys. mieszk.), Tientsin (1378 tys. mieszk.), Kanton (861 tys. mieszk.), Hangczou (507 tys. mieszk.), Fu-dzou (323 tys. mieszk.), Cingdao (400 tys. mieszk.) i Amoy (234 tys. mieszk.) (1931).

Orm.

II. Historja ł sprawy polityczne.

1. Najdawniejsze dzieje Chin do połowy XVII wieku. O pochodzeniu Chińczyków istnieje kilka mniej lub więcej uzasadnionych teoryj. Ostatecznego jednak rozwiązania tej kwestji trudno się spodziewać, o ile archeologja i antropologja nie dostarczą nowego materjału, któryby rzucił wyraźniejsze światło na zaranie historji Ch. Jak dotąd — większość uczonych przypuszcza, że Chińczycy nie są utochtonami kraju, który obecnie zamieszkują, a powstali w rezultacie skrzyżowania plemion, które przybywały kolejnemi falami z północy i pół-noco-zachodu, z ludnością tubylczą, rasowo zbliżoną do mieszkańców Indo-Chin.