Magazyn6
9001

782

CZECHOSŁOWACJA

Czechosłowacja.

I. Geografj a i stosunki gospodarcze.

1.    Położenie, obszar, podział administracyjny.

2.    Ludność. 3. Struktura geograficzno-fizyczna. 4. Rolnictwo. 5. Hodowla. 6. Górnictwo. 7. Przemysł. 8. Handel. 9 Komunikacja. 10. Miasta. II. Historja. I. Czasy Przemyślidów. 2. I)y-nastja Luksemburska. 3. Wojny husyckie. 4. Od śmierci Ludwika do bitwy pod Białą Górą. 5. Odrodzenie Czech. III. Współczesne stosunki polityczne. 1. Odbudowa państwa. 2. Konstytucja. 3. Polityka wewnętrzna. 4. Polityka zagraniczna.

I. Geografia i stosunki gospodarcze.

1.    Położenie, obszar, podział administracyjny. Cz., państwo środkowo-europejskie,

0    kształcie wydłużonego w kierunku równoleżnikowym i ku wschodowi zwężającego się klina, rozciąga się między 74*44'

1    51*3’ szer. geogr. płn. a 12*5' i 24*39' dług. geogr. wsch. Na zachodzie i północy graniczy z Niemcami (1 454 km), na północo-wschodzie z Polską (968 km), na południu z Rumunją (201 km), Węgrami (832 km) i Austrją (558 km). Rozpiętość kraju w kierunku równoleżnikowym wynosi 900 km, w południkowym zaś od 270 km na zachodzie do 70 km na wschodzie. Granica Cz. z Niemcami, Polską i Rumunją, biegnąc przeważnie grzbietami gór-skiemi (Las Czeski, Góry Kruszcowe, Sudety, Karpaty) posiada charakter naturalny, reszta granicy natomiast, z wyjątkiem granicznego odcinka Dunaju, ma charakter sztuczny.

Obszar Cz., wynoszący 140 408 km², obejmuje następujące kraje: Czechy (52 064 km²), Morawy (22315 km²), Śląsk 4452 km²), Słowację (48 933 km²) i Ruś Podkarpacką (12644 km²). Pod względem administracyjnym Cz. rozpada się na 22 żupy (oprócz stolicy), z których 9 przypada na Czechy, 4 na Morawy, 2 na Śląsk, 6 na Słowację oraz 1 na Ruś Podkarpacką.

2.    Ludność. Ludność Cz. w dniu 1. XII. 1930 r. wynosiła 14729536 osób (w r. 1921 — 13613 172 osób), co daje średnio 105 mieszk. na km² pow. (w r. 1921 — 97 mieszk./km²). Poza tem około I milj. Czechosłowaków mieszka poza granicami kraju (25 000 w Polsce na Wołyniu). Pod względem gęstości zaludnienia na pierw-j szem miejscu kroczy Śląsk (152 mieszk. na km²), poczem następują Czechy (128 mieszk./km²) i Morawy (125 mieszk./km²) oraz najsłabiej zaludnione: Słowacja (68 mieszk./km²) i Ruś Podkarpacka (48 mieszk./km²). Większość ludności zamieszkuje wsie (57%), przyczem odsetek ten wzrasta ku wschodowi.

Struktura narodowościowa, jak i wyznaniowa ludności jest niejednolita. Cze-chosłowacy stanowią 66,9% ogółu ludności, Niemcy 22,3%, Węgrzy 4,8%, Ru-sini 3,8%, Żydzi 1,3% (faktycznie, sądząc z odsetka wyznawców judaizmu, Żydów jest 2,4%, w czasie spisu jednak częśc Żydów podała narodowości inne), Polacy 0,6% i inni 0,3% ogółu ludności. Ponadto na odsetek narodowości czechosłowackiej, składają się Czesi i Słowacy, wśród których dają się zauważyć, coraz silniej ostatnio się rysujące, tendencje separatystyczne. Ludność rdzennie czeska zamieszkuje głownie Morawy (78%) i Czechy (65,7%), poza tem stanowi mniejszość na Śląsku (29%), Sło-waczyinie i Rusi Podkarpackiej. Niemcy zamieszkują zwartemi skupieniami głównie Śląsk (45,4%). Czechy (39,1%) i Morawy (20,9%), przyczem na obszarze Czech, zamieszkując zwartym pierścieniem krawędzie kotliny czeskiej, zamykają zamieszkujących na jej dnie Czechów. Na Słowaczyźnie stanowią oni 4,7%, na Rusi tylko 1,7% ludności, w obu jednak wypadkach tworzą zwarte wyspy niemieckie wśród ludności słowackiej i ruskiej (Pravna, Kremni-ca, DoliSin, Mukaćevo). Węgrzy grupują się głównie w południowej Słowaczyźnie (²3%) » R^usi (^I7>5%)- Żydzi zamieszkują ośrodki przemysłowe i miejskie, przyczem ilość ich wzrasta ku wschodowi. Nieliczni w Czechach, na Morawach i Śląsku (ok. 2%), na Słowaczyźnie stanowią już 4.5%. na Rusi nawet 15% ogółu ludności. Polacy, według statystyki czeskiej, w liczbie 81 737, w rzeczywistości zaś w liczbie około 140 000 osób zamieszkują zwarcie głównie Śląsk i płn. Morawy, w wielu miejscowościach stanowiąc dobrze zorganizowaną większość narodową.

Dominującem wyznaniem ludności Cz. jest rzymski katolicyzm, będący religją 73.6% ogółu ludności. Poza tem 7,7% ludności jest wyznania ewangelickiego, 5,2% należy do Narodowego Kościoła Czechosłowackiego, 3,7% jest katolików obrządku greckiego, 2,4% wyznania mojże-szowego, 1°/o prawosławnych, 0,2% starokatolików. Na inne wyznania przypada 0,1%. Pozostały odsetek 5,9% ludności stanowią bezwyznaniowi. Katolicyzm przeważa naogól na całym obszarze kraju,