Magazyn65901

555

LITWA

I. Geografia i stosunki gospodarcze.

1.    Położenie geograficzne. L. zalicza się do państw wschodnio-bałtyckich; teryorjum państwa obejmuje 55 658 km². Granice L. wynoszą ogółem około 1 450 km, w czem zachodnia bałtycka granica morska ma 90 km długości. Od północy L. graniczy z Łotwą na przestrzeni 570 km, na wschodzie i południu z Polską — około 520 km, od płd.-zachodu z Prusami Wschodniemi — 272 km. Rzeźba terenu L. jest wynikiem akumula-cyjno-erozyjnej działalności lodowca skandynawskiego. Wzniesienia L. zamykają się w granicach od o—290 m, osiągając tę ostatnią wartość na wyżynie wschodnio-litewskiej. W pasie nadmorskim występują nawet lokalne depresje. Przeciętne wzniesienie L. wynosi 140 m n. p. m.

2.    Klimat i wody. Teren państwa litewskiego leży w strefie klimatu umiarkowanego. Ulega on od zachodu wpływom Atlantyku, od wschodu wpływom masy kontynentalnej. Przeciętna roku dla całego kraju wynosi około 6° C. Rozmieszczenie temperatur zimy i lata charakteryzuje poniższa tabelka:

Miejscowość	Temperatura
	I	VII	Rok
Kłajpeda ....	—2,9	17,2	6,8
Kowno .....	—5,o	18,1	6,2
Jeziorosy ....	—7,i	17,5	5.3

Suma opadów waha się od 550—650 mm rocznie.

Sieć hydrograficzna L. jest dobrze rozwinięta i pozostaje pod znakiem Niemna

1    jego dopływów: Mereczanki, Wilji, Nie-wiaży, Dubissy, Jury, Szeszupy i szeregu mniejszych. Północną część L. odwadniają: górne biegi Wenty, Aa kurlandzkiej i pomniejsze dopływy Dźwiny. Liczne jeziora skupiające się w krainach pojeziernych, zajmują przeszło 1%' powierzchni kraju. W przeciągu 3 do 4 miesięcy, w zależności od zimy wody wewnętrzne znajdują się pod lodem, redukuje się przez to ich rola spław-na. Najpoważniejsze stanowisko przypada w udziale Niemnowi, a to ze względu na charakter międzynarodowy tej rzeki, oraz przydatność na znacznej przestrzeni dla żeglugi.

3. Ludność. L. łącznie z obszarem Kłajpedy według danych z 1935 roku liczyła

2    626 260 mieszkańców co daje 47 osób na 1 km². Najgęściej zaludnione są powiaty płd.-zachodnie, gdzie mieszka do 60 osób na 1 km². W granicach liczby przeciętnej utrzymuje się gęstość zaludnienia w powiatach: marjampolskim i kowieńskim. Najsłabiej zaludnione są powiaty północne, w których wypada co najwyżej 35 osób na 1 km². Przyrost naturalny na przestrzeni ostatnich lat pięciu wynosi rocznie 10 osób na 1000 mieszkańców. Do niedawna jeszcze był on równoważony w pewnym stopniu emigracją zamorską do Kanady, St. Zjednoczonych Am. Płn. i do Ameryki Płd. W dobie obecnej ruch emigracyjny ustał prawie zupełnie.

Obszar L. zamieszkują też dość liczni przedstawiciele narodowości obcych, prze-dewszystkiem Polacy i Żydzi. Zkolei najliczniej reprezentowani są: Rosjanie, Białorusini, Niemcy i Łotysze.

Narodowość	Dane spisu powszechnego z 1923 r. (bez Kłajpedy W %%)	Dane wyborcze do sejmu litewskiego z 1923 r. %% głosujących na listy poszcz. naród.
1. Litwini.....	83.9	76,37
2. Polacy......	3.2	9,99
3. Żydzi......	7,6	8,97
4. Rosjanie i Białoru-
sini.......	2,7	2,10
5. Niemcy.....	1,2	2,20
6. Łotysze.....	0,7	0.37

Dane wyborcze uważamy za bliższe rzeczywistości, jednak z tem zastrzeżeniem, iż obecnie żywioł polski na L. w pewnym stopniu uległ skurczeniu, na co wpłynęły czynniki natury politycznej i bezwzględnie przeprowadzana w stosunku do mniejszości narodowych reforma rolna. Dla celów reformy rolnej wywłaszczono 500 000 ha, z czego utworzono 38 tysięcy nowych gospodarstw włościańskich i osadniczych oraz uzupełniono 25 tysięcy gospodarstw karłowatych. Żywioł polski na L. skupia się w terenie zawartym między granicą polsko-litewską, Wiłkomierzem, Poniewieżem a Kownem. Ludność żydowska reprezentuje poważny odsetek we wszystkich miastach i miasteczkach L. Niemcy zamieszkują zwarcie obszar kłajpedzki. Łotysze, Białorusini i Rosjanie rozproszeni są w północnych powiatach przygranicznych. Ludność litewska wraz z mniejszością polską jest wyznania rzymsko-katolickiego, natomiast wyznanie mojżeszowe, prawosławne i ewangelickie odpowiada każdej z pozostałych mniejszości narodowych.

36*