Magazyn6
9701

889

DOBROBYT - DOBRUDŻA

spadek dochodu. Przeciw zmniejszaniu nierówności w rozdziale dochodu wysuwa się tezę, że powoduje ona osłabienie tempa kapitalizacji, a co za tern idzie osłabia tempo przyszłego wzrostu dochodu. Argument ten niewątpliwie ma duże znaczenie zwłaszcza tam, gdzie istnieje silny przyrost ludności. W innych przypadkach prawdopodobnie przeważają korzyści wynikające ze zmniejszenia nierówności.

literatura: CannanE.:Bogactwo, (tl. polskie) Poznań 1922.— Czerkawaki Wl.s Polityka ekonomiczna. Kraków 1918. — Edgeworłh F. 2V.: Papers relating to political enonomy. London 1925. — Elaass M. J.: Volkswohlstand und Votkseinkom-men. Leipzig 1934. — Ftaher The naturę of Capital and income. New York 1906Heydel Adam: Czy moina opodatkowaniem obriiyć punkt Coumota. Ruch Pr. Ekon. i Soęj. Poznań 193&. — Tonie/ Teorja dochodu społecznego. Kraków 1935. — Krtyżanotoaki A.: Założenia ekonomiki 2 wyd. Kraków 1922. — Landauer C.t Grundprobleme der Vertcilung des toirtschaft-lichen Wertes. Jena 1923. — Tenże: Theorie der Verteilung „Wirtschaflstheorie der Gcgenwart", t. III. Wien 1928.— Plgou A. C.t Wealth and Welfare. London 1915. — Tenże: Econo-mtcs of Welfare. 3 wyd. London 1929. — Tenże: Volkswirt-zchaflhcher und prinatwirtschafllicher Reinertrag und die Lehre eon der MaximalbefHedigung „Wirtschaflstheorie der Gegen-tttjrf*. I. III. Wien 1928.— Marshall A.: Zasady ekonomiki, (tłum. poi. Cz. Znamierowskiego). Warszawa 1925—1928. — Rybaraki R.s Wartość, kapitał i dochód. Warszawa 1922. — Tenże: Teorja gospodarstwa społecznego. Warszawa 1930. — Taylor E.: Wstęp do ekonomiki. Część I. Ekonomika jako nauka (Pozn. Prace Ekon. Nr. 23). Poznań 1936.

Włodzimierz Hagemejer.

Dobrudża.

Kwestja D. pojawia się w histoi u dyplomatycznej czasów najnowszych po raz pierwszy w r. 1876, gdy przedstawiciele Mocarstw w Stambule, zajmujący się reorganizacją Turcji europejskiej, przyznali ówczesny sandżak Tulcza (rum. Tulcea), obejmujący dzisiejszą D., mającej powstać autonomicznej Bułgarji. Preliminarja San-Stefańskie (art. 6) natomiast nie dawały Bułgarji całego tego kraju, lecz przeprowadzały jej pln.-wsch. granicę na linji Man-galja—Raszowa (Rasova). Reszta D. miałaby prawdopodobnie przypaść Rumunji, jakkolwiek wy raźnie sprawę tę postawił dopiero traktat Berliński, który zarazem przesunął granicę D. cokolwiek na pld., gdyż Mangalja i Raszowa miały przypaść Rumunji. Ta ostatnia otrzymywała D. jako rekompensatę za tę część Besarabji, jaką uzyskała w traktacie Paryskim, a którą teraz Rosja odbierała. Opinja rumuńska przyjęła tę zamianę z najwyższą niechęcią, wobec bardzo niskiego stanu ekonomicznego D., zaludnionej nadto w ogromnej większości wówczas przez nie-Rumunuw. Ta nowa D. rumuńska, o obszarze 15 396 km², na 80 tys. ludności liczyła 19 tys. Rumunów, 36 tys. Turków i Tatarów, 12 tys. Bułgarów i w. in. narodowości, tworzących iście macedońską mozajkę etniczną. Ru-munja wzięła się energicznie do podniesienia gospodarczego i kulturalnego kraju, przeprowadziła osuszanie bagien, budowę dróg, kolei, mostów (słynny most na Dunaju pod Czerna wodą) i utworzyła wielki nowoczesny port w Konstancy. Równolegle z tern szła kolonizacja rumuńska, która doprowadziła do tego, że w 1911 r. na 338 tys. ludności było w D. 186 tys. Rumunów (nadto: 48 tys. Bułgarów, 35 tys. Turków i Tatarów, tyleż Rosjan [Lipowa-nów], 8 tys. Greków etc. — wszystko według statystyk rumuńskich). Tymczasem nabywający coraz więcej rozmachu nacjonalizm bułgarski widział w D. rumuńskiej jedną z nieoswobodzonych prowincyj Bułgarji, umieszczał tam 70 tys. Bułgarów, i od czasu do czasu manifestował zamiary aneksyjne. Z drugiej zaś strony Rumunja uważała granicę z 1878 r. za niedogodną strategicznie i myślała o przesunięciu jej ku płd. Sposobność ku temu nadarzyła się w r. 1913. Rumunja niechętnem okiem widziała zbyt wielkie powiększenie się Bułgarji i dla „zabezpieczenia strategicznego" żądała odstąpienia tery tor jum sięgającego od Tutrakanu n. Dunajem (rum. Turtucaia) do wybrzeża morskiego na płn. od Warny. Konferencja Ambasadorów Mocarstw w Petersburgu przyznała Rumunji 9. V. 1913 r. tylko twierdzę Silistra. Ale wybuch II wojny bałkańskiej pozwolił Rumunji osiągnąć znacznie więcej. Już w czasie ofensywy rumuńskiej w głąb Bułgarji rząd sofijski przyznał Rumunji Tutrakan, Silistrję, Do-bricz i Balczik, a cesja ta została zatwierdzona w art. 2 traktatu Bukareszteńskiego z 10. VIII. 1913 r. Obszar uzyskany przez Rumunję mierzył 7 696 km² z 307 tys. ludn. (połowa Turków i Tatarów, 134 tys. Bułgarów, 9 tys. Rumunów). Bułgarzy jednak kraj ten z powrotem zdobyli w jesieni 1916 r. i w traktacie pokoju z Rumunją z 7. V. 1918 r. (art. X, par. A) uzyskali nietylko zwrot obszaru straconego w 1913 roku, lecz nadto i część starej D. do linji Cochirleni—Agigea (na płd. od linji kolejowej Czerna woda—Konstanca). Chwilowo nawet zapanowali nad resztą D., a to od 25. IX. 1918 r., dzięki układowi ze sojuszni-