924 DOŚWIADCZALNICTWO ROLNICZE — DOWBÓR MUŚNICKI JÓZEF
stosowania dla praktyki rolniczej, wzmagając nadal zdolność produktywną naszego rolnictwa, a przez nie i przemysłu krajowego.
Ignacy Kosiński.
D. urodził się w 1863 r. Studja prawnicze i praktykę adwokacką odbył w Nimes (1885—1890), następnie pracował na polu administracji kolonjalnej w Kochinchinie i Algierze. Wybrany w r. 1893 deputowanym radykalno-socjalistycznym w Nimes, już w r. 1902 uzyskał po raz pierwszy tekę ministra kolonij w gabinecie Com-besa. W r. 1906 wszedł ponownie do rządu, jako minister handlu w gab. Sarriena. Następnie dzierżył tekę oświaty. W r. 1910 wszedł do senatu. W grudniu 1913 r. utworzył swój pierwszy gabinet, w którym objął także tekę spraw zagranicznych. Gabinet ten ustąpił w czerwcu 1914 r. w czasie dyskusji nad przedłużeniem okresu służby wojskowej. D. piastował od r. 1914 do 1917 kolejno teki: spraw zagranicznych i kolonij w gabinetach: Vivianiego i Brianda. Ustąpiwszy z rządu, brał udział w misji politycznej do Rosji, w r. 1921 piastował tekę finansów, w r. 1923 został prezydentem senatu, przyczem na tern stanowisku popierał politykę zagraniczną Poincarego. Do uwieńczenia bujnej karjery parlamentarnej i ministerjalnej brakowało mu najwyższej godności Prezydenta Republiki. Otrzymał ją D. po ustąpieniu Milleranda — 13 czerwca 1924 r. Był jednym z nielicznych prezydentów, którzy przetrwali siedmiolecie. W r. 1931 usunął się z życia politycznego, do którego powrócił w lutym 1934 r. po krwawych zajściach paryskich. Otrzymawszy z rąk prezydenta Lebruna misję utworzenia gabinetu, stanął na czele rządu „jedności narodowej", powitany nieomal jako zbawca ojczyzny. D. przeprowadził szereg reform gospodarczych oraz zamierzał zmodyfikować konstytucję francuską w kierunku wzmocnienia władzy wykonawczej. Minister spraw zagr. rządu koalicyjnego Bar-thou odbył szereg podróży po stolicach wschodniej i środkowej Europy. Nierozwikłana afera Stawiskiego i zagadkowy mord sędziego Prince’a mąciły atmosferę polityczną, w której wysuwały się na widownię żywioły skrajne. Zamach marsylski przyczynił się do rekonstrukcji gabinetu, przyczem minister spraw wewn. Sarraut musiał ustąpić pod presją opinji, miejsce zamordowanego Barthou zajął Laval. Na tle rozdźwięku między D. a grupą ministrów radykalnych co do zamierzonej reformy konstytucji, cały gabinet ustąpił w listopadzie 1934 r. D. nie był wielkim mężem stanu; pogodnem usposobieniem i doświadczeniem parlamentarnem zyskał jednak mir u Francuzów, otrzymując przydomek „mędrca z Tournefeuille". Pochodził z rodziny hugonockiej, był jedynym prezydentem republiki — protestantem.
K. M. M.
D. urodził się 25. X. 1867 r. w Garbowie ziemi sandomierskiej; nauki szkolne pobierał początkowo w gimnazjum w Radomiu, później w korpusie kadetów w Petersburgu. Ukończył następnie „Konstantynowską szkołę wojskową" i wstąpił do wojska rosyjskiego w stopniu podporucznika. W 1899 r. został przyjęty doakademji sztabu generalnego, którą ukończył w 1902 r. W styczniu 7904 r. został przydzielony do sztabu pierwszego syberyjskiego korpusu, stacjonowanego u wybrzeży Oceanu Spokojnego i w tym charakterze wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. W 1912 r. przeniesiony został do Woroneża na stanowisko szefa sztabu VII dywizji, z którą w dwa lata później wyruszył na front niemiecki. W początku wojny światowej wyróżnił się w bitwach pod Majdanem Górnym, Warką i Łodzią. We wrześniu 1915 r. został mianowany generałem. W styczniu 1916 r. objął dowództwo 123 dywizji, walczącej na froncie kaukazkim. Z końcem 1916 r. został dowódcą 38 dywizji, walczącej pod Rygą. W lipcu 1917 r. objął dowództwo I Korpusu Polskiego. Po demobilizacji I Korpusu powrócił w czerwcu 1918 r. do Polski. W styczniu 1919 r. wyjechał do Poznania i zajął się organizacją armji wielkopolskiej w charakterze jej naczelnego dowódcy. Po likwidacji frontu wielkopolskiego i zespoleniu armji przeszedł w stan nieczynny. Ogłosił: Szkice do historji I Korpusu Polskiego i Moje wspomnienia. Warszawa 1936.