Magazyn6
6301

DUNOYER BARTHfiLEMY CHARLES — DUPONT DE NEMOURS PIERRE 955

Dunoyer Barthślemy Charles.

D. ur. się w r. 1786 w Carennac, um. w 1862 w Paryżu. Początkowo zamiłowania jego kierowały się ku prawoznawstwu, pomagał nawet Sirey’owi w wydawaniu „Recueil de jurisprudence". Przyjaźń z Augustem Comte’m zwróciła go do nauk ekonomicznych i polityki. Wraz z Comte’m wydawał w 1. 1814—1820 pismo Le Censeur (od r. 1816 pod nazwą „Le Censeur Euro-peen“). Gdy jednak zawieszono je, a Com-te przeniósł się do Szwajcarji, D., wrogo ustosunkowany do absolutnych rządów Restauracji, oddał się całkowicie studjom ekonomicznym i przez pewien czas wykładał nawet ekonomikę w Ateneum Paryskiem. Za rządów Ludwika Filipa wrócił do życia politycznego, został prefektem de partamentu Allier, potem Somme, a wreszcie w r. 1838 powołano go do Rady Stanu. Wkrótce potem wszedł do grona profesorów Academie des Sciences morales et poli-tiąues, a w r. 1845 został prezydentem Towarzystwa Ekonomicznego w Paryżu. Odsunięty przez zamach stanu w 1851 r. od życia politycznego, poświęcił się już do końca życia wyłącznie studjom ekonomicznym.

W polityce zwolennik liberalnej monar-chji, w ekonomice był całą duszą liberałem i jednym z najbardziej typowych przedstawicieli tej doktryny we Francji. Uważał, że wszelkie zło w gospodarstwie i rządach jest spowodowane ograniczaniem wolności jednostek. Jedynie wolna konkurencja może podnieść poziom życia robotników, zwiększyć obroty handlowe, przynieść dobrobyt. Wolny handel winien być naczelną dewizą polityki gospodarczej wszystkich rządów. Przyrównywa kraje do prowincyj jednego państwa, w którem wolny między niemi obrót bynajmniej nie pogarsza położenia prowincyj biednych w stosunku do bogatych. Tern porównaniem starał się zbić argumenty protekcjonizmu. Aby wolna konkurencja mogła się w pełni rozwinąć, należy znieść wszelkie ograniczenia w handlu międzynarodowym i spadkobraniu, nie pozwolić na zrzeszanie się ani pracodawcom, ani robotnikom. Gdy mu zarzucano, że tak pojęta wolność prowadzi słabszych do nędzy, odpowiadał, że nędza istnieć musi jako przestroga dla leniwych. W teorji produkcji uważał, że jedynie praca może coś stwarzać, natura i kapitał same przez się są jałowe. Nie miał w tym wypadku na myśli tylko pracy fizycznej, ale również umysłową, stosowaną do uzyskiwania materjal-nych i niematerjalnych przedmiotów, ponieważ nie chodzi o wytwarzanie dóbr, ale o użyteczność, a tę daje również praca niematerjalna. Nie wyciągnął jednak ze swych teoryj wszystkich wniosków; nie uznał mianowicie handlu za produktywny i nie zastosował swej teorji produkcji do dystrybucji.

Wydał; L’industrie et la morale conside-rees dans leurs rapports avec la liberte. Pa ris 1825 (wyd. 2 p. t. Nouveau traite d’eco nomie sociale. Paris 1830; wyd. 3 p. t. De la liberte de travail, ou simple expose des con-ditions dans lesąuelles les forces humaines s’exercent avec le plus de puissance. Paris 1845). Esprit et methodes comparees de 1’Angleterre et de la France dans les entre-prises des travaux publics. Paris 1840. La revolution du 24 fevrier 1848. Paris 1849. Le second empire et une nouvelle restaura-tion. London 1865. Notices d’economie sociale. Paris 1870, oraz szereg artykułów w Revue Encyclopediąue, Revue franęaise, Journal des debats i Journal des econo-mistes. Zbiorowe wydanie jego prac ukazało się w Paryżu w latach 1885 i 1886.

Literatura: A Ute: La diformation de V£conomie politique libłraU apr&J J.B.Say: Charles Dunoyei. _t,Revue d*histoire des doctrines iconomiqu6s’\ 4, 1911. — Ferrarmt C. Dunoyer e Ła libertd economica. Tonno 1869. — ViUey L'oeuvre 6conomique de Charles Dunoyer. Paris 1899.

Witold Trąmpczyński.

Dupont de Nemours Pierre Samuel.

D. urodził się w Paryżu w r. 1739, um. w 1817 r. Wybitny polityk i ekonomista. Wcześnie bardzo zajął się studjami ekono-micznemi i od początku był gorącym zwolennikiem Quesnay’a. Odbył dłuższą podróż po Szwecji, Polsce i Niemczech, głosząc wszędzie teorje swego mistrza. Po powrocie wpadł w ogień zagadnień politycznych i stanął u boku Turgota, który wówczas przeprowadzał swe nieudane fizjokratyczne reformy ceł. W 1782 r. jako delegat Francji prowadził układy z przedstawicielem An glji, dr. James Huttonem, w sprawie ogło szenia niepodległości Stanów Zjednoczonyrh Ameryki Północnej. W r. 1786 przygotował traktat handlowy francusko-angielski. Za czasów Calonne’a został mianowany generalnym komisarzem handlu i radcą stanu.