Magazyn6
8501

977

DYPLOMACJA

skiego oraz dopełniający go Protokół Akwizgrański z 21. XI. 1818 r.

Regulamin Wiedeński brzmi w przekładzie jak następuje:

,,W celu niedopuszczenia do trudności, które często powstawały i które jeszcze mogłyby wyniknąć z powodu uroszczeń do pierwszeństwa pomiędzy różnymi agentami dyplomatycznymi, pełnomocnicy Mocarstw, które podpisały Traktat Paryski, zgodzili się na następujące artykuły. Uważają oni za obowiązek wezwać przedstawicieli innych głów ukoronowanych do przyjęcia tegoż Regulaminu.

Art. 1. Funkcjonarjusze dyplomatyczni dzielą się na trzy klasy: Ambasadorów, legatów i nuncjuszów; Posłów, ministrów i innych, uwierzytelnionych przy monarchach; Chargćs d’Af-faires, uwierzytelnionych przy ministrach, piastujących tekę spraw zagranicznych.

Art. z. Ambasadorowie, legaci i nuncjusze wyłącznie posiadają charakter reprezentacyjny

Art. 3. Funkcjonarjusze dyplomatyczni, wysłani w misji nadzwyczajnej, nie posiadają z tego tytułu żadnego pierwszeństwa w randze.

Art. 4 W każdej klasie funkcjonarjusze dyplomatyczni zajmują między sobą miejsce odpowiednio do daty urzędowej notyfikacji o ich przybyciu.

Regulamin niniejszy nie wprowadza nic nowego w stosunku do przedstawicieli papieża.

Art. 5. W kazdem państwie winien być wprowadzony stały porządek przyjmowania funkcjonarjuszów dyplomatycznych każdej klasy.

Art. 6. Związki rodzinne lub sprzymierzeńcze Dworów nie dają ich funkcjonarjuszom dyplomatycznym żadnego wyróżnienia w randze.

To samo dotyczy sojuszów politycznych.

Art. 7. Porządek, w jakim mają być składane podpisy pełnomocników na aktach i traktatach, zawieranych przez kilka państw, uznających zasadę alternatu, określa się przez losowanie.

Regulamin niniejszy będzie włączony do protokółu pełnomocników ośmiu Mocarstw, które podpisały Traktat Paryski na posiedzeniu z dnia 19. III. 1815 r."

Protokół Akwizgrański brzmi w przekładzie jak następuje:

„W celu uniknięcia sporów nieprzyjemnych, które mogłyby w przyszłości wyniknąć z powodu etykiety dyplomatycznej, której załącznik do Paktu Wiedeńskiego, regulujący sprawę rang, zdaje się nie przewidział, ustala się między pięciu Dworami, że rezydenci dyplomatyczni przy nich uwierzytelnieni, będą tworzyli pod względem rangi klasę pośrednią między Ministrami stopnia drugiego a Chargć d’Affaires".

Regulamin i Protokół obowiązują dotychczas i są jedyną podstawą umowną podziału przedstawicielstwa dyplomatycznego na rangi i klasy.

W związku z tern należy wspomnieć o konwencji, dotyczącej funkcjonarjuszów dyplomatycznych, podpisanej na VI-ej Konferencji Panamerykańskiej w Hawanie dn.

20. II. 1928 r. Obowiązuje ona, oczywiście, tylko państwa amerykańskie, jednak postanowienia jej są we wszystkich punktach zgodne z powszechnie obowiązującem pra-prawem narodów.

Ambasadorowie, zwani w dawnej Polsce posłami wielkimi, różnią się obecnie od innych przedstawicieli dyplomatycznych jedynie pewnemi przywilejami ceremonjal-nemi: mają przed nimi pierwszeństwo w randze, mogą w każdej chwili żądać audjencji u zwierzchnika państwa, przy którym są osobiście akredytowani, mają prawo do tytułu ekscelencji i sprawują swe funkcje z większą okazałością i większym nakładem kosztów.

Zasada, wyrażona w art. 2 Regulaminu Wiedeńskiego, że ambasadorowi przysługuje charakter reprezentacyjny, to znaczy, że jest on niejako a 11 e r ego monarchy, jest obecnie zarzucona.

Ambasadorów normalnie wysyłają i przyjmują tylko wielkie mocarstwa. Wyjątki od tej reguły są niezmiernie rzadkie; z pośród drugorzędnych państw europejskich tylko Belgja wysyła i przyjmuje ambasadorów; w Bernie rezyduje ambasador Francji, a Szwajcarja wysyła do Paryża tylko posła.

Ambasadorowie papieża noszą nazwę nuncjuszów. Jeżeli przedstawiciel dyplomatyczny papieża jest kardynałem, to nosi tytuł legata a latere. Na podstawie odwiecznego zwyczaju państwa katolickie przyznają nuncjuszom i legatom pierwszeństwo przed innymi ambasadorami; poza tern piastują oni tam zawsze godność dziekana ciała dyplomatycznego.

Posłowie nadzwyczajni i ministrowie pełnomocni (Envoyes extraordinaires et Ministres plenipotentiai-res), zwani w dawnej Polsce posłami mniejszymi, stanowią drugą klasę przedstawicieli dyplomatycznych i są ich niejako typem normalnym i najliczniejszym. Są oni również akredytowani bezpośrednio przy zwierzchniku państwa przyjmującego.

Posłowie papieża nazywają się i n t e r-nuncjuszami.

Rezydenci dyplomatyczni (Ministres residents) stanowią trzecią klasę przedstawicieli dyplomatycznych. Są oni. tak samo jak przedstawiciele dyplomatyczni dwóch pierwszych klas, akredytowani bezpośrednio przy zwierzchniku państwa. Spotyka się ich stosunkowo rzadko, przeważnie

62

Encyklopedia nauk politycznych.