Magazyn6501

51

EKSPEDYTOR — EKSTERYTORJALNOŚĆ

wywania towarów, nie należy do funkcyj ekspedytora, lecz domów składowych. Ekspedytorzy posiadają wprawdzie własne składy, ale raczej dla wygody swoich komitentów.

5.    Manipulacja towarowa. Pod pojęcie manipulacji towarowej podpadają czynności porządkowe ekspedytorów, t. j. wystawianie wszelkich dokumentów, odnoszących się do przewozu towarów, i czynności materjal-ne, jak czuwanie nad całością ładunku, t. zn. pilnowanie interesów komitenta w stosunku do powierzonego towaru, stwierdzanie ilości wagi i jakości towaru, poprawianie opakowania, a nawet i przepakowywanie, o ile tego wymaga dobro towaru, zakładanie sprzeciwów (reklamacyj) celem ochrony przed stratami, np. z powodu zapłaty wyższego przewoźnego, neutralizacja przesyłki, t. j. usuwanie z niej firmy pierwotnej wraz z ewentualnem nadaniem nowej firmy zleceniodawcy.

6.    Clenie i ubezpieczenie. Clenie żąda od ekspedytora nietylko dokładnej znajomości ustaw, taryf celnych i jakości towaru, ale także i znajomości stosunków miejscowych — a ponieważ każda niedokładność przy cleniu powoduje znaczne straty bądź z powodu wyższej opłaty, bądź z powodu przetrzymania nieoclonego ładunku — dlatego mamy specjalnych ekspedytorów celnych. Obowiązek clenia stał się już takim zwyczajem, że udzielone zlecenie ekspedytorowi na przyjęcie towarów z zagranicy lub ze statku morskiego, o ile brak odmiennego wskazania, obejmuje tern samem i zlecenie oclenia.

Również i ubezpieczenie towarów winien ekspedytor przeprowadzić bez oddzielnego zlecenia. Korzyść gospodarcza z tej czynności dla komitenta wynika z tego, że ekspedytor, mając stałe i częste stosunki z towarzystwami ubezpieczeniowemi, otrzymuje niższe stawki i dogodniejsze warunki, więc może dać stawkę premjową niższą, niżby ją dostał komitent i w ten sposób towar zyskuje na sile konkurencyjnej. Do dalszej czynności ubezpieczeniowej należy likwidacja ubezpieczenia na wypadek szkody. Na ubezpieczenie towarowe składa się wartość faktury, koszty opakowania, przewoźne, koszty załadowania, cło, premja ubezpieczeniowa, inne koszty dodatkowe i zysk przypuszczalny (zwyczajowo io%).

Funkcję bankową spełnia ekspedytor, gdy inkasuje należności od odbiorcy za towar, pod jego adresem przysłany, gdy wydaje na mocy upoważnienia komitenta towar za zabezpieczeniem, wreszcie — gdy finansuje przesyłkę.

7. Inne funkcje ekspedytora. Czynnością utrwalającą istnienie przedsiębiorstwa spedycyjnego, a zarazem będącą podstawą zwiększenia swego zasięgu, jest udzielanie spedycyjnej informacji wyczerpującej i dokładnej. Wykonywanie tej funkcji ku zadowoleniu kupców wymaga pełnej znajomości stosunków przewozowych (ustaw, taryf i t. d.) stosunków handlowych, a także odpowiedniej sieci dobrych korespondentów, czy własnych oddziałów; im dalej znajduje się od miejsca siedziby ekspedytora rynek o który zapytuje klient, i im mniej jest handlowo znany, tern sprawniejsza musi być organizacja przedsiębiorstwa ekspedytora (otrzymywanie potrzebnych informacyj przechodzi możność producenta kupca, eksportera czy importera). Dalszym warunkiem wzrostu obrotów ekspedytora jest umiarkowana prowizja spedycyjna, udzielanie re-fakcyj przewozowych (przy drobnicy), zniżki premji ubezpieczeniowej i celowa sieć własnych korespondentów czy oddziałów.

Ekspedytorzy podejmują się też spełniania zleceń jako agenci, komisanci, maklerzy okrętowi — te jednak czynności nie należą do istoty spedycji i nieraz nie dadzą się pogodzić z funkcją ekspedytora (np. trudno przyjąć zlecenie zawarcia tego samego czarteru od armatora i eksportera).

Literatura:    Allgemeine Seeversickerungs - Bedingungen. —

leaaci Dos Hecht des Spediteurs. Berlin J928. — KUrbo: Dos Speditionsgeschdft. Leipzig 1920. — Polski Kodeks Handlowy Art. 698—162. — Schlichłing: Der Seehafenspediteur tn der deutschen Verkehrsw\rtsrhaft. Berlin 1931.— Seifert: Technika międzynarodowego przewozu towarów. Lwów 1934. — Vadnai. Die Geschichte des Speditionsgeschdftes. Budapest 1924.

_ Teofil Seifert.

Eksterytorjalność.

i. Definicja pojęiia eksterytorjalności. 2. Zakres terytorjalny pojęcia eksterytorjalności. 3 Zakres osobowy pojęcia eksterytorjalności. 4. Zakres rzei zowy pojęcia eksterytorjalności.

1. Definicja pojęcia eksterytorjalności.

E. jest stanem prawnym osoby lub rzeczy, która, na mocy prawa międzynarodowego, nie podlega w pewnych kierunkach jurys dykcji państwa, na którego terytorjum znajduje się. Dawna koncepcja pojęcia e. opierała się na fikcji, że osoba lub rzecz eksterytorjalna jak gdyby nie opuściła te-

4*