73552 skanuj0025 (51)

Formuły liczenia głosów

1. formuła d’Hondta - należy do grupy formuł największych średnich. Polega na podzieleniu liczby głosów uzyskanych poprzez poszczególne partie w okręgu przez kolejne liczby całkowite (1,2,3 itd). Największe wyniki dostają mandat (nie wiem jak to inaczej wyjaśnić, na stronie 234 w demokracjach zachodnioeuropejskich jest fajna tabelka) - Holandia. Belgia. Austria, Portugalia. Korzystny dla partii silniejszych, uznawany za umiarkowanie proporcjonalny. i 2. formuła Sainte-Lague - (Skandynawia oprócz Finlandii) tak jak d’Hondta tylko że dzielnikami są nieparzyste (1,3,5,7 itd), modyfikacja zmienia pierwszy dzielnik na 1,4. Korzystniejszy dla małych partii

3. formuła STV - w Irlandii i na Malcie - umożliwia wyborcy wyrażenie swoich preferencji personalnych w szerokim zakresie. W małych okręgach (ok 5 mandatów), wyborca szereguje kandydatów od najbardziej do najmniej preferowanego, (dalej już czysta matematyka, jak ktoś chce się wgłębiać s 235)

Typologia wg Lakemana:

1.    systemy większościowe

a.    większości względnej

-jednomandatowe okręgi (WB, USA, Nowa Zelandia)

-    wielomandatoweokręgi wyborcze (Turcja, Argentyna)

b.    większości absolutnej

-jednomandatowe: drugie głosowanie (Francja) lub alternatywne głosowanie (Australia)

-    wielomandatowe: drugie lub alternatywne głosowanie

2.    Systemy s.emiproporcjonalne

a.    ograniczone głosowanie

b.    SNTV

c.    Komunikacyjne głosowanie

3.    systemy proporcj onalne

a.    listy partyjne

-    żadnego wyboru między kandydatami

-    wybór jednego kandydata w ramach listy

-    wybór więcej niż jednego kandydata w ramach listy

-    wybór kandydatów nie ograniczony jedną listą

b.    systemy mieszane

c.    STV

W Europie Zachodniej dominują okręgi jednomandatowe, głosowanie kategoryczne, formuła

proporcj onalna.

Systemy silne - dysproporcjonalność, wielkie partie, stabilność gabinetowa

Systemy słabe - przyporządkowane głównie celowi zwiększenia proporcjonalności.

Konsekwencje systemów wyborczych:

-    partie sąnadreprezentowane lub podreprezentowane

-    deformacja w systemach większościowych jest większa

-    im większy okręg tym słabsza deformacja

-    stabilizacja systemu partyjnego zmniejsza deformacje

-    zastosowanie zasady alokacji wyrównawczej też zmniejsza

Wyróżniamy 3 systemy

1.    relatywnie proporcjonalny - w miarę wiernie odwzorowuje preferencje wyborców (Austria, Niemcy, Holandia, Irlandia)

2.    umiarkowanie deformujący (Włochy, Belgia, Finlandia, Grecja)

3.    dyskryminujące - nie odzwierciedlają struktury preferencji wyborczych (Wielka Brytania, Hiszpania)

Zmiana systemu politycznego według Huntingtona

•    Zainteresował się systemami lat 70 i 80, zmiany pogrupował w trzy grupy procesów. Są to transformacje, zastąpienia i przemieszczenia. Podstawa: relatywne znaczenie elit autorytarnych i opozycji jako źródła demokratyzacji. Najważniejsi po stronie rządzącej: demokratyczni i liberalni reformatorzy, konserwatyści; po stronie opozycji umiarkowani demokraci i radykalni ekstremiści. Stosunek przywódców decydował o procesie demokratyzacji.

•    Transformacja - demokratyzacja, której przewodzą reformatorskie elity rządzące, ponieważ początkowo władza autorytarna jest silniejsza od opozycji. W ramach systemu niedemokratycznego

21