Magazyn6901

185

FINLANDJA

Wilno 1935.

talurgiczny i włókienniczy. Do:.c znaczną rolę w gospodarczem życiu kraju odgrywa nadto rybołówstwo zarówno morskie, jak i śródlądowe. Połów w r. 1933 dal 14 916 tonn ryby i 9 300 sztuk fok.

Handel zagraniczny F. cechuje znaczna i stała aktywność. W r. 1933 wywieziono towarów za 5 288 milj. mk. fin., przywieziono tylko za 3 926 milj. W wymianie handlowej z F. uczestniczą głównie: An-glja, do której skierowuje się prawie połowa (46,8%) eksportu fińskiego oraz Niemcy i Szwecja — główni dostawcy F., łącznie z Anglją pokrywający 76% importu fińskiego. Udział Polski, jakkolwiek dla Polski korzystny, cyfrowo przedstawia się skromnie. W r. 1934 import z Polski stanowił 2,8% ogólnej wartości wwozu, eksport do Polski zaledwie 0,1% wartości wywozu fińskiego.

Główne artykuły wywozu stanowią drzewo i papier, reprezentujące około 90% wartości całego eksportu. Kolejne miejsce zajmują: masło, wyroby metalowe (głównie maszyny rolnicze), ser i skóry. Struktura importu jest silnie zróżniczkowana, przyczem wwozi się głównie surowce i fabrykaty metalowe, surowce i towary kolo-njalne, artykuły spożywcze oraz surowce i tkaniny włókiennicze.

Pod względem komunikacyjnym część południowa F., skupiająca prawie całą, niezbyt zresztą bogatą, sieć komunikacyjną kraju, odcina się silnie od bezdroży części północnej. Ogólna długość linij kolejowych w r. 1933 wynosiła 5 574 km, dróg bitych około 50 tys. km. Poważne uzupełnienie sieci komunikacyjnej F. stanowią liczne szlaki wodne, których żeglowna długość wynosi 3 500 km, z czego 50 km przypada na kanały. Najważniejszą i najruchliwszą arterją wodną F. jest kanał Sajma, łączący potężne jezioro Sajma (1 300 km³ pow.) z zatoką Fińską.

Morska flota handlowa F. w r. 1935 liczyła 368 statków ponad ioo-tonnowych o łącznej pojemności 481 244 tonn reg. br., z czego 302 o tonnażu 417 890 tonn posiadało napęd parowy bądź motorowy.

Stolicą kraju jest Helsingfors (Helsinki — 268 592 mieszk. — 1934 r.), będący, podobnie, jak większość znaczniejszych miast fińskich, portem (nad zatoką Fińską). Z miast innych wymienić należy Wyborg (Viipuri — 71 817 mieszk.), Abo (Turku — 69 041 mieszk.) Tammerfors (Tampere — 58 220 mieszk.), Wasa (Vaasa — 27 364 mieszk.) i Uleaborg (Oulu — 25 419 mieszk.). Prócz Tammerforsu wszystkie z nich są portami. Żegluga w portach, położonych nad zatoką Fińską, zimą cierpi wskutek częstego zamarzania zatoki. Wyjątek stanowi port Hango, utrzymujący całoroczną żeglugę z estońskim portem Baltiski.

Administracyjnie kraj dzieli się na 9 departamentów (Lane) oraz autonomiczny obszar Alandzki.

Literatura: Die finnische LanduńrtsćhafL Helsinki 1936. — GorMuehotcakis Państwa pólnocno-europejskie. Wielka Geografia Powszechna. Trzaska, Etert, Michalski. Warszawa 1935. — Parreł: La Firdande. Paru 1930. — Schrepfer: Fińland_t Natur _f Mensch_t Landschaft. Freiburg 1929. — Wasilewski: Finlandja. Kraków 1925. — Wędkiewic*, OsiecimakU Finlandja^ jej rolnictwo, hodowla i spółdzielczość.

Włodzimierz Kowalski.

II. Historja i sprawy polityczne.

1. Dzieje Finlandji do wybuchu Wielkiej Wojny. Pierwotną ludność F. stanowiły przybyłe ze Wschodu plemiona fińskie Ka-relów, Tawastów, Kwenów, Suomi. Od X w. po Chr. rozpoczyna się kolonizacja wysp i południowo-zachodniego wybrzeża przez Szwedów, którzy korzystając z rzek, jak z gościńców wodnych, przenikają zwolna w głąb kraju. Odmienne rasowo i językowo obie grupy ludności po krótkich stosunkowo walkach nawiązały ze sobą harmonijną współpracę i wspólnie odniosły zwycięstwo nad dziewiczemi puszczami, skalistą glebą i niewdzięczną surową przyrodą tej najdalej na północny wschód wysuniętej placówki cywilizacji europejskiej. Dzisiejsza F. zamożna, kulturalnie wysoko stojąca, jest wspólnem dziełem szwedzkiej i fińskiej ludności.

Chrześcijaństwo wprowadził do F. król szwedzki św. Eryk w 1154 r. Trzeba było jednak kilku wypraw krzyżowych (1157 ^r-> 1249 r., ] 293 r.), aby ugruntować nową organizację kościelną. Po pierwszych biskupach cudzoziemcach od końca XIII w. na stolicy biskupiej w Abo zasiadali tylko rodowici Finlandczycy.

W 1284 r. F. została księstwem, w 1362 r. uzyskała prawo udziału w elekcji wspólnego króla, w 1581 r. została podniesiona do godności W. Księstwa. Związek szwedzko-finlandzki przedstawia liczne analogje z Unją Jagiellońską Polski i Litwy. Ustrój wewnętrzny F., wzorowany ścisłe na ustroju szwedzkim, zapewniał jej daleko idącą