Magazyn6
3901

831

DASZYNSKA-GOLlNSKA ZOFJA

żyła się do socjalizmu. Po dwóch latach owdowiała i powróciwszy do Warszawy, poświęciła się pracy naukowej. Brała czynny udział w ruchu niepodległościowym, za co w r. 1894 (manifestacje ku czci Kilińskiego) została uwięziona. Ponieważ była obywatelką austrjacką, władze rosyjskie wydaliły ją z Królestwa. Udała się wówczas do Niemiec, a później osiadła w Krakowie. Tam poślubiła dr. Golińskiego, pomologa. Okres pobytu w Krakowie spędziła na pracy naukowej. Poza tern stała się czynną działaczką radykalnego ruchu niepodległościowego. Organizowała Wolną Szkołę Nauk Politycznych i Społecznych w Krakowie i współdziałała z Uniwersytetem Ludowym im. Mickiewicza. Podczas wojny światowej przebywała w Wiedniu, Mona-chjum i Krakowie, należąc do t. zw. aktywistów i walcząc w szeregu broszur i artykułów o niepodległość Polski. Od 1915— 1917 r. kierowała biurem prac ekonomicznych Naczelnego Komitetu Narodowego w Krakowie. W r. 1918 przeniosła się do Warszawy i pracowała jako referentka pracy kobiet i młodocianych w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. W r. 1919 objęła wykłady ekonomiki na Wolnej Wszechnicy Polskiej. W tym okresie życia pochłaniała ją całkowicie praca naukowa i społeczna. Uczestniczyła w licznych międzynarodowych konferencjach polityki społecznej. Była twórczynią Sekcji Demografji Historycznej Międzynarodowych Kongresów Historycznych. W latach 1928—1930 zasiadała z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem w Senacie Rzeczypospolitej.

W swych poglądach społecznych była najprzód socjalistką. Przeszła jednak duże przemiany w zakresie swych poglądów. Początkowo ortodoksyjna socjalistka, skłoniła się następnie do rewizjonizmu, a wreszcie, nie mogąc pogodzić idei międzynarodówki z głębokim patrjotyzmem i uczuciami na-rodowemi, zaczęła hołdować zasadom etatyzmu i państwowego interwencjonizmu. Zajmowała się głównie zagadnieniami polityki ekonomicznej, pozostawiła jednak również pewien dorobek naukowy na polu teorji, w której była zwolenniczką młodszej szkoły historycznej. Wszystkim swoim pracom dawała zawsze podbudowę historyczną, socjologiczną i filozoficzną. Opracowała doskonale historję doktryn ekonomicznych, od merkantylizmu aż po szkołę psychologiczną i młodszą historyczną. Włączyła do niej również historję doktryn ekonomicznych w Polsce oraz historję doktryn demograficznych. Najlepiej czuła się jednak na polu polityki ekonomicznej, a zwłaszcza polityki populacyjnej i społecznej. Zagadnienia populacyjne rozpatrywała na tle biologji, ekonomiki, fizjologji i so-cjologji. Odrzucała i krytykowała teorje Malthusa. Uważała, że przyrost ludności jest funkcją poziomu zdrowia, higjeny, płac, ubezpieczeń społecznych i t. d. w danym kraju. Specjalnie zajmowała się problemami przeludnienia, walki z alkoholizmem, prostytucją i nędzą. O przeludnieniu decydują według niej nie cyfry absolutne, ale stosunek ilości ludności do poziomu dobrobytu. W polityce społecznej zajmowała się specjalnie warunkami życia i pracy robotników przemysłowych, kwestjami ochrony, higjeny i czasu pracy, pracą kobiet i małoletnich. Pragnęła, aby polski robotnik stanął na takim poziomie dobrobytu, na jakim znajdują się robotnicy na zachodzie Europy. Dojść do tego można drogą ewolucji i pomocy ustawodawstwa państwowego. Jeszcze w okresie niewoli zajmowała się bardzo dokładnie stanem gospodarczym Polski i możliwościami wymiany między poszczególnemi zaborami. Przy tej sposobności dala dokładną analizę rolnictwa, przemysłu, rzemiosła, handlu i górnictwa polskiego. Największe nadzieje dla odrodzenia gospodarczego pokładała w spółdzielczości. Wielkie zasługi dla ekonomiki polskiej położyła D.-G. przez liczne tłumaczenia klasyków ekonomicznych i wydanie szeregu dzieł polskich ekonomistów.

Przełożyła: Hóffdingera — Etykę, Som-barta — Socjalizm i ruch społeczny, Ingrama — Historję ekonomji, Turgota — Tworzenie się i podział bogactw. Wydała prace Stroynowskiego, Kołłątaja, Naxa, Hoene-Wrońskiego, Kamieńskiego, Surowieckiego, Skarbka, Supińskiego.

Ważniejsze prace: Zarys ekonomji społecznej. Lwów 1898. — Przełom w socjalizmie. Lwów 1900. — Teoretyczne podstawy polityki społecznej w XIX stuleciu Warszawa 1906. — Ekonomja społeczna. Warszawa 1906. — Spółki rolnicze i handlowe. Kraków — 1909. — Robotnicy młodociani w rzemiośle i rękodziełach Krakowa. Kraków 1913. — Rozwój i samodzielność gospodarcza ziem polskich. Kraków 1914. — Die wirtschaftliche Entwicklung