Magazyn6
4001

832

DASZYNSKA-GOLINSKA ZOFJA — DASZYŃSKI IGNACY

Polens seit dem Anfang des XIX Jahr-hunderts. Berlin 1915. — Środkowoeuropejski związek gospodarczy a Polska. Kraków 1916. — W sprawie reformy agrarnej. Warszawa 1918. — Przyczynki do kwestji robotniczej w Polsce. Warszawa 1920. — Przez kooperatywy do przyszłego ustroju. Warszawa 1921. — La reforme agraire en Pologne. Warszawa 1921. — La Chine et le systeme physiocratiąue en France. Warszawa 1922. — Zagadnienia polityki populacyjnej. Warszawa 1927. — Podstawy teoretyczne polityki społecznej w zarysie. Warszawa 1932. — Polityka społeczna. Warszawa i₉33-    _W)to/d Tyczyński.

Daszyński Ignacy.

D. urodził się dn. 26. X. 1866 r. w Zbarażu z ojca Ferdynanda, urzędnika starostwa, i matki, Kamili z Mierzeńskich. Po śmierci ojca rodzina przeniosła się do Stanisławowa, gdzie D. uczęszczał do miejscowego gimnazjum. Mając lat 14, został wraz ze starszym bratem Feliksem oddany pod sąd za udział w patrjotycznej manifestacji antyhabsburskiej, lecz prokurator ze względu na młody w.ek chłopców odstąpił od oskarżenia. W 1882 r. za wykład o rewolucji wydalono go z gimnazjum; przeżył długi okres nędzy i tułaczki we Lwowie, Drohobyczu i innych miastach. W 1887 r. uzyskał w Krakowie maturę. Jest już w tym czasie zdecydowanym socjalistą. W kwietniu 1889 r. oskarżyły go władze austrjackie o działalność w tajnej zagranicznej organizacji rewolucyjnej. W tymże czasie w makowskim powiecie, gdzie był na kondycji u Gniazdowskich, aresztowała go żandar-merja rosyjska, biorąc go za poszukiwanego brata Feliksa. W Pułtusku przesiedział w więzieniu pół roku; jako niepra-womyślnego obcokrajowca, wydalono go następnie z granic państwa. Raz jeszcze dostaje się do więzienia w Krakowie, gdzie przebywa czas jakiś do chwili umorzenia sprawy. Wkrótce potem za udział w zaburzeniach uniwersyteckich wydalają go z uniwersytetu. Wyjeżdża do Paryża, a potem do Zurychu, gdzie zakłada stowarzyszenie socjalistyczne robotników polskich. W 1890 r. wraca do kraju i zamieszkuje we Lwowie. W 1891 r. jedzie jako delegat na socjalistyczny kongres międzynarodowy do Brukseli, poczem osiada w Berlinie, gdzie redaguje „Gazetę Robotniczą". Mimo złego stanu zdrowia bierze coraz żywszy udział w pracy socjalistycznej. W 1894 r. wraca na stałe do Krakowa i obejmuje ri dakcję „Naprzodu". Bierze udział w wielu kongresach międzynarodowych. Na kongresie londyńskim (1896 r.) podpisuje deklarację, że „robotnicza Polska jest w naszych sercach jedna i niepodzielna". Po wprowadzeniu V kurji wchodzi w 1897 r. po raz pierwszy do parlamentu z okręgu krakowskiego. Zdobywa sławę jako świetny i nieustraszony mówca. W końcu tegoż roku podczas znanych zajść parlamentarnych zostaje siłą usunięty z parlamentu. Przyczynia się do upadku Badeniego. Walczy bezwzględnie z dygnitarzami i obozem „stańczyków" (jak np. z Pinińskim). Od 1902 r. jest radnym krakowskiej rady miejskiej. W swej działalności umie zawsze godzić patrjotyzm z socjalizmem, zwalczając jednak szowinizm i dążąc do ugody z Rusinami. Po utworzeniu PPSD Galicji i Śląska D. przeprowadza w tej partji program niepodległościowy, któremu również daje wyraz podczas rewolucji 1905 r. w Krakowie, kiedy popiera w głośnym otwartym liście stanowisko PPS prawicy przeciw antyniepodległościowej lewicy. Okazuje materjalną i moralną pomoc licznym emigrantom z Królestwa, szukającym schronienia w Galicji. Zbliża się do Piłsudskiego i popiera swym autorytetem (jako przywódca nietylko PPSD, lecz i austrjac-kiej socjalnej demokracji) jego akcję przygotowawczo-wojskową. Podczas wojny światowej popiera Legjony. Piętnuje w parlamencie austrjackim nadużycia okupantów. W niepodległej Polsce staje na czele rządu lubelskiego. Po powrocie z Magdeburga Piłsudski powierza mu dn. 14. XI. 1918 r. utworzenie rządu. D. ustępuje jednak po kilku dniach na rzecz Moraczewskiego pod naciskiem prawicy. W 1919 r. wchodzi do Sejmu polskiego i piastuje mandat do r. 1930. W 1920 r. jest wicepremjerem w gabinecie obrony narodowej. Na tern stanowisku organizuje propagandę zagraniczną dla przeciwwagi propagandzie bolszewickiej. Ustępuje z rządu dn. 4. I. 1921 r. na żądanie PPS. Zostaje prezesem klubu posłów socjalistycznych w sejmie, a następnie prezesem rady naczelnej PPS, redaktorem „Trybuny", potem „Pobudki". Zakłada oświatowo-kulturalną organizację robotniczą T. U. R. (1923 r.) i prowadzi ją przez kilkanaście lat. W jakiś czas po prze-