Magazyn6
1501

807

CZERNIN HR. OTTOKAR — CZUMA IGNACY

wał skompromitować cesarza Karola, aby zmusić go tą drogą do abdykacji, a samemu wypłynąć znów na powierzchnię w zmienionych warunkach. 2. IV. 1918 roku w mowie, wygłoszonej w wiedeńskiej radzie miejskiej, Cz. nieprawdziwie przedstawił misję ks. Sykstusa z 1917 r. w ten sposób, jakoby to Francja wystąpiła z propozycjami pokojowemi, odrzuconemi przez Austrję. Wywołało to ostrą replikę Clemenceau, który publikację dokumentów, odnoszących się do rokowań z ks. Sykstusem, opatrzył jędrną uwagą: „le comte Czernin a menti“. 14. IV. Cz. otrzymał dymisję. Politykę swą Cz. usprawiedliwiał w broszurze „Otto-kar Czernin iiber die Politik wahrend des Weltkrieges". Wien 1918, w książce „Im Weltkriege", Berlin—Wien 1919, oraz w artykułach „L’Autriche pendant la guerre“ i „Brest-Litowsk“, drukowanych w Dictionnaire Diplomatiąue, Paris 1934. W latach 1919—1924 Cz. był posłem do Rady Narodowej republiki austrjackiej. W 1924 r. wycofał się do życia prywatnego. Zmarł w roku 1932.

literatura: Askmiazy: Uwagi. Warszawa 1924. — Biliński

Wspomnienia i dokumenty. Warszawa 1924—1925. — Dem-blim Czernin und die Siztus-Affaire. Milnchen 1920. — Nowafu Der Sturz der Mittdm&chte. Miinchen 1921. — Nowak: Der Weg aur Kataslrophe. Berlin 1926. — OpoĄensky; Konec Monarchie Hakousko- Uherske. Pr aha 1928. (To samo po niemiecku) . — Schagor: Graf Czernin und die Mission des Prinzen Siztus. Wien 1920. -— Stefę de JBourbom Uoffre de paix słparie de V Autriche. Paris 1920. — SokolnickU Polska to pamiętnikach Wielkiej Wojny. Warszawa 1926. — Wortmann: Ottokar Czernin und die Westmdchte im Weltkriege. Historische Vierteljahrschrift. XXIV. Jhrg. Dresd^n 1927.    . _

Cziczerin Georgij.

Cz. pochodził ze starego bojarskiego rodu. Urodził się w gub. tambowskiej w r. 1872. Po ukończeniu wydz. historycz-no-filologicznego Uniwersytetu petersburskiego wstąpił w r. 1897 na służbę państwową w min. spraw zagrań. W r. 1904, będąc zamieszany w ruch rewolucyjny, musiał opuścić urząd i wyjechał do Niemiec. Tam wszedł w bliższy kontakt z rosyjską emigracją i stał się zdecydowanym socjalnym demokratą-mieńszewikiem. W r. 1907 władze pruskie aresztowały go w Berlinie, a w następnym (1908) wydaliły z Prus. Podczas pobytu na emigracji Cz. był sekretarzem centralnego biura grupy zagranicznej socjal demokracji. Pisywał dużo w socjalistycznej i wogóle w lewicowej prasie. Podczas wojny światowej zajmował się an-tymilitarystyczną propagandą, przebywając w dalszym ciągu zagranicą. Po wybuchu rewolucji marcowej 1917 r. organizował powrót emigracji politycznej do kraju. W tymże czasie aresztowano go i internowano w Brixton.

Po wybuchu rewolucji listopadowej i zwycięstwie bolszewików Cz. zdeklarował się jako bolszewik. Na początku 1918 r. w drodze układów został wymieniony na b. ambasadora Buchanana i powrócił do kraju, gdzie wziął udział w pracach partj i komunistycznej. Wkrótce po powrocie został zastępcą komisarza w Narkomindiele (Trockiego), a od 30. V. 1918 r. — komisarzem tej instytucji (t. j. ministrem spr. zagrań.).

W r. 1920 Cz. prowadził układy z Turcją, Persją i Afganistanem, które w następnym roku (1921) doprowadziły do zawarcia umowy. W r. 1922 stał na czele sowieckiej delegacji w Genui i położył swój podpis na umowie, zawartej w Rapallo z Niemcami. Brał udział w konferencji w Lozannie. W latach 1925, 1926 i 1927 podpisał umowy z Turcją, Litwą i Persją o neutralności i nieagresji. W lipcu 1930 r. otrzymał dymisję z powodu złego stanu zdrowia, a właściwie — z powodu tarć wewnętrznych wśród ludzi, stojących u steru Rosji sowieckiej. Resztę życia przeżył w osamotnieniu i opuszczeniu. Zmarł 7 lipca 1936 roku w Moskwie.

J. C.

Czuchońcy.

Cz., rosyjska nazwa Finnów, zamieszkujących wybrzeża zatoki Fińskiej. Według spisu z r. 1897 było ich 143 068 osób. Następne spisy tej narodowości nie podają. Spis z 1926 r. wykazuje 134 701 Finnów.

Kob.

Czudowie.

Cz., staro-słowiańska nazwa Finnów, zamieszkujących obszar pomiędzy jeziorami: Ładoga i Onega, stosowana jednak i do innych plemion fińskich jak: Wepsów, Ingrów, Wotów i Liwów. Ogólna liczba Cz. według spisu z 1897 r. wynosiła 25 820 osób. Spis z 1926 r. podaje Wepsów 32 785.

__Kob.

Czuma Ignacy.

Cz. urodził się w 1891 r. w Niepołomicach woj. krakowskiem. W 1922 r. uzyskał doktorat prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 1924 r. habilitował się na tymże