Magazyn695

Nr. 51 Użytkowanie kóz 91

Skóry kozie wygarbowane wraz z włosem są używane jako dywaniki, koce, do pojazdów itp.; odpowiednio uszlachetnione (strzyżone i farbowane) dają imitację futer cenniejszych.

Zważywszy na wymienione użytkowanie skór kozich, należy zadbać

0    to, aby po zabiciu kozy skórę odpowiednio wysuszyć przed oddaniem do garbarni. Najlepiej po zdjęciu z zabitego zwierzęcia rozwiesić ją na drążku w miejscu przewiewnym, lecz nie na słońcu, uważając, aby była rozwieszona równo sierścią do dołu. Można również wysuszyć skórkę, rozciągając ją na ramie z naciągniętym płótnem. W tym wypadku można skórę od strony mizdzy nasolić.

Przy pewnej cierpliwości i wprawie można skóry kozie garbować sposobem domowym. Oczywiście może tu być mowa głównie o sposobie ałunowym, tj. na biało z zachowaniem włosa. Garbowanie polega na moczeniu skóry w wodzie przez 24 godziny, a następnie oczyszczaniu mizdry od przylegających błon, części mięsnych itp., skrobiąc łyżką metalową lub nożem. Następnie stosuje się wcieranie proszku ałunu, zmieszanego z solą kuchenną (na y% kg ałunu 20 g soli kuchennej). Trzeba to czynić bardzo długo i starannie, następnie składa się skórę mizdrą do wewnątrz i układają do ceberka, przenosząc do piwnicy. Po kilku dniach skórę się wyjmuje, rozciąga i znowu wciera proszek ałunowy, czyniąc wszystkie zabiegi jak poprzednio. Gdy po jakimś czasie skóra staje się biała, trzeba ją dobrze wyciągać, wybijać, wytrzepywać, namoczyć mizdrę w wodzie ciepłej z ałunem, po czym skórę wysuszyć na drążku, dobrze rozciągając.

Wszystkie te zabiegi trwają około dwóch tygodni i nie zawsze dają pomyślny wynik. Daleko przeto celowiej wypadnie oddać skórę do garbowania fachowcowi, co będzie kosztować parę złotych, a wynik będzie pewniejszy.

Sierść kóz ma zastosowanie przy wyrobie ciepłego obuwia (walonki itp.), koców, dywanów.    Sierść

Kozy ras wełnistych dają nadto nader cenną wełnę i wełna, puchową (tiflit), o której wspominałem przy opisie kóz ras wełnistych.

W miejscowościach, leżących na wschodzie Europy, kozy wełniste strzygą jak owce — dwa razy do roku. Na ogół dobry cap daje do 4 kg, a koza do 3 kg wełny.

Pięcioletni cap angorski daje około 31/2 kg, a koza w tym samym wieku około kg włosa. Stare zwierzęta dają mniej włosa, niż młodsze. Najwięcej włosa otrzymuje się od kóz 2 — 5 lat. Koziołek sześciomiesięczny daje około l/% kg, a kózka jeszcze mniej. Najpiękniejszą jednak wełnę mają roczne kózki oraz kastrowane koziołki.

W niektórych okolicach Rosji wyczesują sierść ze zwykłych kóz

1    wyrabiają z niej ładne i ciepłe bardzo chustki itp.

Rogi capów i kóz są poszukiwane do wyrobu przedmiotów rogowych; mają one większy zbyt, niż rogi ba- Odpadki ranie, gdyż nadają się lepiej do wspomnianych wyro- rzeźne, bów. Kiszki kozie są używane do wyrobów masarskich,