Magazyn66301

359

GIEŁDY

Arbitraż zabezpieczający odnosi się do-wyszukania najkorzystniejszego kursu dla waluty zniżkującej.

Notuje:	Praga	Zurych	Paryż
Lirę włoską	193 15	*4-5°	13130
Warszawa	2t 96	172 55	35 °°V*
Kalkulacja	42.42	42.27	42.46

zł	100 lirów	X zł.	100 lirów
IOO	42.87 Kć	IOO	24.50 fr.
IOO	2196	IOO	172.55 zł
42.42		42. 27
	X zł	100 lirów
	IOO	121.30
	IOO	35.i°7,
	42.	46

Wybór: Najkorzystniejsza będzie sprzedaż lirów w Paryżu, a ewentualnie potem franki sprzedać w Warszawie na złote polskie.

d) Papiery wartościowe, a) Podział papierów wartościowych. Papiery wartościowe pod względem prawno-gospodarczym dzielą się: na papiery wartościowe wie-rzycielskie, a więc na dokumenty, wykazujące prawa wierzycieli, i na papiery wartościowe udziałowe, t. j. na papiery, ustalające prawa udziału do kapitału przedsiębiorstwa. Do papierów wartościowych z prawami wierzycieli należą: renty, obligacje, listy zastawne, listy żytnie, obligacje premjowe, a do papierów z prawami udziału zalicza się: akcje, kuksy i akcje (kwity) użytkowe.

Odnośnie do zwrotu kapitału, jego oprocentowania względnie kuponu, mamy papiery wartościowe: i) Gwarantujące tylko stałe oprocentowanie — są to renty, przy których może nastąpić zwrot kapitału, ale nie musi, są one nieumarzalne, wieczyste.

2)    Zabezpieczające stałe oprocentowanie (kupon i zwrot kapitału — są to: obligacje, listy zastawne, listy żytnie (te ostatnie według ceny żyta, ustalanej przez zarząd emitujący tego rodzaju papiery).

3)    Przyznające zwrot kapitału, stałe oprocentowanie (kupon) i nadto dodatkowy dochód (wygraną, premję). Są to t. zw. a) premjówki, obligacje z wygraną i losy oprocentowane, lub tylko b) zwrot kapitału (losy, wylosowane bez wygranej), albo c) tylko sama wygrana, nap. losy i kwity premjowe, uprawniające do wygrania w dalszych ciągnieniach, gdy los wyciągnięto bez wygranej. 4) Przyznające prawo do dochodu (dywidendy i superdywidendy), zależnie od uchwał władz przedsiębiorstwa, i prawo zwrotu kapitału, pozostałego przy likwidacji przedsiębiorstwa, ale też i obowiązek do dopłaty na żądanie przedsiębiorstwa. I tak mają prawo: a) Akcje do dywidendy, superdywidendy i warunkowego zwrotu kapitału (ewentualnie do uprzywilejowanej dywidendy i uprzywi lejowanego zwrotu kapitału — przy akcjach pierwszeństwa). b) Akcje użytkowe — do superdywidendy i do nadwyżki kapitału pozostałego z likwidacji przedsiębiorstwa; odnosi się to do przedsiębiorstw, które silą prawa z czasem tracą swą własność na rzecz państwa, (np. akcje spółki kolejowej), albo których majątek zużywa się (akcje spółki górniczej). Tego rodzaju przedsiębiorstwa umarzają albo wylosowują corocznie swój kapitał. Wylosowane akcje otrzymują zwrot kapitału, a nadto akcje wylosowane i umorzone otrzymują dodatkowo akcje (kwity) użytkowe, uprawniające do superdywidendy i do części nadwyżki majątku, pozostałego po pokryciu (zapłaceniu) wszystkich akcyj, czyli po zwrocie kapitału wszystkim akcjom, c) Kuksy (część udziału spółki górniczej), mające prawo do części udziału z kopalni, a zarazem nałożony jest na nie obowiązek pokrycia przypadającej części ewentualnych strat spółki, d) Prawo poboru — jest to prawo, przyznawane przez spółki akcyjne posiadaczom starych akcyj przy emisji nowych akcyj. To prawo w razie niewykonania sprzedaje się, czyli prawo poboru to dodatkowy dochód z akcji.

Dalej przeprowadza się podział z uwagi na instytucję emitującą, a więc na: 1) papiery państwowe, 2) komunalne, i 3) insty-tucyj prywatnych.

Ważny jest podział papierów wartościowych na papiery zachowawcze (lokacyjne) i spekulacyjne. Pierwsze zakupuje się dla zachowania (lokaty) kapitału, t. j. dla zabezpieczenia i oprocentowania kapitału, a drugiemi papierami zaś handluje się dla uzyskania różnicy ceny (kursu) między kupnem a sprzedażą. Jakie papiery uważa się za lokacyjne, względnie za spekulacyjne zależy to już od stałości ich kursów, i przeważnie akcje są papierami spekulacyjnemi, a papiery o stałem oprocentowaniu — loka-cyjnemi (jednak i niemi często spekuluje się, czyli gra na g-)-

Z uwagi na rodzaj tranzakcji giełdowej papiery wartościowe dzielą się na: kasowe i terminowe. Kasowe są te papiery, które-mi dokonuje się rzeczywiste kupna-sprzedaże, t. zn. kontrahenci papiery te sobie do-