Magazyn62701

323

GENTILE GIOYANNI — GENUEŃSKA KONFERENCJA

w batalji publicystycznej tego czasu. Po objęciu władzy przez faszyzm G. — rozchodząc się z Crocem — opowiedział się stanowczo po stronie nowego prądu i stał się jego głównym, programowym filozofem, autorem m. in. najszerzej rozpowszechnionej broszury o początkach i doktrynie faszyzmu. W r. 1922 Mussolini powierzył mu ministerstwo oświaty, na którego czele stał G. od października 1922 do lipca 1924 r. W tym okresie dokonał on wielkiej, organicznej reformy całego szkolnictwa włoskiego, którego ustrój sięgał jeszcze odległych lat jednoczenia się Włoch. Oparł się przytem zarówno na wieloletniem już wła-snem doświadczeniu pedagogicznem, jak i na zrębie swych zasadniczych poglądów filozoficznych, wychodząc z założenia, że państwo nie może zachowywać neutralności wobec życia naukowego, artystycznego czy religijnego swych obywateli, ale — przeciwnie — życiu temu narzucać winno dążenie do wartości idealnych, które uznało za najwyższe dobra narodu. Członek ważnych komisyj, powołanych do rewizyj podstaw ustawodawczych państwa, założyciel i wieloletni (1925—37) przewodniczący „Istituto nazionale fascista di cultura", redaktor naczelny wielkiej Enciclopedia 11 a 1 i a n a położył G. ogromne zasługi jako znakomity, ruchliwością, wszechstronnością i ogromem pracy zdumiewający organizator kultury. Jest on równocześnie autorem bardzo licznych prac naukowych z dziedziny systematyki i historji filozofji, pedagogiki, historji kultury oraz polityki.

Na język polski przełożono Gentile’go „Reformę wychowania" (Lwów—Warsza-wa 1932, „Bibljoteka przekładów dzieł pedagogicznych" t. 19) i drobniejsze studja.

Literatura : D’Amato F.i Gentile. Milano 1927.— Spirito Uj Uidealitmo ilaUano e i euoi critici. Urenie 1930.

Mieczysław Brahmer.

Gentlemani agreement.

Gentleman’s agreement albo g e n 11 e-man’s self denial jest zobowiązaniem, opartem na dobrej wierze składają-cego je i pozbawionem sankcji. Pełnomocnik, który je zaciągnął, obowiązany jest oso-biście wykonać je bona fide; nie wiąże ono jednak ani jego następcy, ani państwa. Ilustruje to następujący przykład:

Na Kongresie Berlińskim margrabia Sa-lisbury podpisał z hr. Szuwałowem w dn.

30. V. 1878 r. tajną umowę, na mocy której W. Brytanja wyraziła zgodę na zatrzymanie przez Rosję portu Batum. Z powodu niedyskrecji jednego z sekretarzy, umowa ta doszła do wiadomości prasy i wywołała poruszenie w opinji angielskiej. Salisbury zażądał od Szuwałowa zwolnienia go z tego zobowiązania, a na uwagę delegata rosyjskiego, że przecież pod tą umową położył podpis Minister Spraw Zagranicznych W. Brytanj i, Salisbury odparł, że podpis ten wiąże go osobiście, ale że niezwłocznie poda się do dymisji, a następca jego umową związany nie będzie.

Juljan Makowski

Genueńska Konferencja.

Traktaty pokojowe, zawarte po wielkiej wojnie (1914—1918), uregulowały niektóre sprawy w ten sposób, że zachodziła konieczność dokładniejszego określenia zarówno zobowiązań państw zwyciężonych wobec koalicji, jak i wzajemnych stosunków między zwycięzcami, wynikających z likwidacji skutków wojny.

Dotyczyło to zwłaszcza finansowych i gospodarczych postanowień traktatów. W szczególności sprawa odszkodowań wojennych (część VIII traktatu wersalskiego), których suma ogólna nie została ustalona, była przyczyną wielu nieporozumień.

Jednocześnie gruntowało się dość po wszechnie, propagowane przez politykę angielską, przekonanie, że odosobnienie Rosji, wywołane przez rewolucję i zmianę ustroju wewnętrznego, utrudnia odbudowę systemu gospodarczego Europy powojennej.

Wreszcie zarysowujące się skłonności do protekcjonizmu celnego i utrudnienia międzynarodowego obrotu kapitałów pozwalały przewidywać, że dalszy rozwój tego kierunku może doprowadzić do tworzenia gospodarstw zamkniętych w ramach poszczególnych państw. Stanowiło to dla mocarstw, prowadzących handel światowy, perspektywę wręcz niepokojącą.

Konieczność wyjaśnienia sprawy zobowiązań niemieckich z tytułu odszkodowań wojennych, dążność do wprowadzenia Niemiec z powojennego odosobnienia, chęć wciągnięcia Rosji w orbitę gospodarstwa światowego, wreszcie zamiar przeciwstawienia się protekcjonistycznej polityce mniejszych państw, doprowadziły do zwołania „międzynarodowej gospodarczo-fi¹-

21