Magazyn62801

324

GENUEŃSKA KONFERENCJA

nansowej konferencji" w Genui. Było to posunięcie polityki angielskiej, która wprowadzając Rosję i Niemcy zpowrotem do „rodziny narodów", zyskiwała partnerów w grze zmierzającej do osłabienia Francji, a jednocześnie, jak sądzono, nowe rynki utracone przez wojnę i nowe pole dla swej gospodarczej działalności.

Na konferencję genueńską zawezwano trzydzieści cztery państwa. Po raz pierwszy po wielkiej wojnie, przedstawiciele państw zwycięskich, zwyciężonych, neutralnych oraz Rosji zasiedli do wspólnego stołu obrad. Nie byli oni jednak na równych prawach. Anglja, Francja, Japonja i Włochy, nazwawszy się „państwami odpowie-dzialnemi za zwołanie konferencji", uważały się za czynnik decydujący. Pozostali — a wśród nich Rosja i Niemcy — uważani byli za „zaproszonych". Przewodnictwo formalne objęła delegacja włoska, gdyż Włochy były gospodarzem i organizatorem konferencji, odbywającej się na ich tery-torjum.

Konferencję genueńską poprzedziły „narady gospodarcze". Odbywały się one w Londynie od 20 do 28 marca 1922 r. Brali w nich udział rzeczoznawcy wydelegowani przez państwa „odpowiedzialne za zwołanie konferencji".

Raport opracowany przez rzeczoznawców dotyczył dwóch zagadnień: 1. „Rekonstrukcji Rosji", 2. „Odbudowy Europy".

Poglądy na sytuację Rosji doprowadziły rzeczoznawców do sformułowania warunków, na które rząd sowiecki musiałby się zgodzić, chcąc nawiązać normalne stosunki z państwami europejskiemu Wkraczały one bardzo głęboko w sprawy wewnętrzne Rosji i żywo przypominały „kapitulacje" obowiązujące na schyłku dziewiętnastego wieku w niektórych państwach Bliskiego Wschodu. Przewidywały one też uznanie przez rząd sowiecki wszystkich zobowiązań pieniężnych rządów cesarskich i utworzenie „Komisji długów rosyjskich" z udziałem przedstawicieli państw wierzycielskich, powołanej do wyegzekwowania należności.

Sprawę „odbudowy Europy" ujęli rzeczoznawcy łącznie z wewnętrzną sytuacją poszczególnych państw, które miały być skłonione do zobowiązania się, że będą przestrzegały pewnych zasad gospodarczych, a przedewszystkiem równowagi budżetowej, stałości waluty, opartej na złocie, oraz że będą się wystrzegać czynienia utrudnień w obrocie handlowym, zwłaszcza w zakresie ceł i taryf.

Konferencja genueńska rozpoczęła się dnia 10 kwietnia 1922 r. Na pierwszem posiedzeniu zdecydowano utworzenie czterech komisyj, składających się z przedstawicieli państw „odpowiedzialnych za zwołanie konferencji" oraz tych z pośród zaproszonych, którzy w danej kwestji byli najbardziej zainteresowani. Pierwszej komisji powierzono omówienie spraw „ustalenia pokoju w Europie na trwałych podstawach" i „przywrócenia zaufania bez naruszenia istniejących traktatów". Drugiej — sprawy finansowe, a w szczególności zagadnienia waluty, kredytu i bankowości. Trzeciej — sprawy handlowe, a zwłaszcza ułatwienia w obrocie międzynarodowym. Wreszcie czwartej — sprawy transportu.

Komisje opracowały rezolucje, które były przyjęte na ostatniem zebraniu konferencji dn. 19 maja 1922 r.

Rezolucje natury gospodarczej stanowią zbiór zaleceń, opartych na zasadach daleko posuniętego liberalizmu. Konferencja wypowiedziała się między innemi za przywróceniem w granicach możliwości swobodnego obrotu towarów oraz za przestrzeganiem stałości waluty, opartej na złocie, równowagi budżetowej i t. d. Decyzje te nie przybrały jednak formy realnych zobowiązań.

Rezolucje natury politycznej miały bardziej konkretny charakter. Wynikły one ze stanowiska zajętego przez Rosję, a w szczególności z porozumienia rosyjsko-niemieckiego, które się nawiązało na terenie konferencji, poza jej programem.

Delegacja rosyjska, dążąc do uzyskania pomocy finansowej od mocarstw, uchylała się jednak od zajęcia wyraźnego stanowiska w kwestji zobowiązań pieniężnych, zaciągniętych przez rząd cesarski. Uznanie tych zobowiązań było bardzo ważne dla Francji, która była w tej dziedzinie szczególnie zaangażowana. Anglja, natomiast, mniejszą wagę przywiązywała do obrachunków przeszłości, większe znaczenie nadając wytworzeniu nowych warunków, umożliwiających ekonomiczną penetrację do Rosji.

Podczas gdy różnica px>glądów między „państwami odpowiedzialnemi za zwołanie konferencji" pogłębiała się, Rosja i Niemcy, nieoczekiwanie dla pozostałych uczestników, zawarły dn. 16 kwietnia 1922 r. umowę, t. z w. traktat w Rapallo. Na mocy