Magazyn62601

322

GENOYESI ANTONIO — GENTILE GIOYANNI

nie stworzył oryginalnego systemu filozoficznego. Pod koniec swego życia (1754— 1769) zaczął studjować ekonomję. W r. 1754 został w Neapolu profesorem ekonom j i, zwanej wówczas „mechaniką i handlem". W wyniku swych studjów ekonomicznych napisał: Lezione di commercio (Napoii 1766—1767). Ponadto Genovesi interesował się reformą szkolnictwa. Umarł dn. 23 września 1769 r.

Genovesi znał dobrze współczesną literaturę ekonomiczną. Przełożył na język włoski ekonomiczne dzieła Locke’a i Ca-ry’ego. Był on wyznawcą teorji merkantylnej. Handel według G. jest środkiem, przy którego pomocy produkty dostają się na właściwy rynek. G. rozróżnia handel korzystny, który polega na eksporcie fabrykatów, a imporcie surowców, od handlu szkodliwego przy wywozie surowców a przywozie gotowych towarów.

G. naukę ekonomj i sprowadza do ram polityki gospodarczej; jego zdaniem eko-nomja jest to nauka o prawach, które czynią naród liczebnym, bogatym, mądrym i kulturalnym. W swej polityce gospodarczej zalecał popieranie wzrostu ilości ludności, ograniczenie posiadania ziemi w rękach duchownych, zniesienie przywilejów i immunitetów, popieranie rolnictwa, przemysłu, przyczem był zwolennikiem ograniczonego protekcjonizmu. Zalecał możliwie największą swobodę handlu wewnętrznego, a ograniczoną wolność handlu z zagranicą.

Z zagadnień teoretycznych G. zajął się przedewszystkiem teorją wartości. Potrzeba jest pierwszem źródłem wartości. WaT-tość dóbr jest proporcjonalna do zdolności zaspakajania naszych potrzeb. Dobro, które może zaspokoić więcej potrzeb, albo częściej zaspakaja jedną potrzebę, ma większą wartość, niż dobro, które może zaspokoić mniej potrzeb lub rzadziej. Jeśli potrzeba wzrośnie, przy tej samej ilości wzrośnie wartość wprost proporcjonalnie do potrzeby. Cena, zdaniem autora, jest bardzo skomplikowanym stosunkiem: zależy od potrzeb i ich znaczenia oraz od ilości dóbr.

Teorja monetarna G. kształtowała się pod wpływem wielu koncep>cyj. Zdaniem jego wartość kruszców szlachetnych, materiału monetarnego, zależy od ich ilości. Jest wyznawcą substancjonalnej teorji pieniądza. Pieniądz „jest to kawałek metalu o określonej wadze i stopie, o nazwie oznaczonej, który ma daną wartość rachunkową, publicznie ostemplowany, w celu oddawania usług, jako miara wartości wszystkich rzeczy i wszystkich usług, które są w handlu". Wartość pieniądza jest oparta na wartości materjału, pieniądz nie może posiadać wartości dowolnie określonej. W pieniądzu G. rozróżnia trzy wartości: wewnętrzną, określoną przez materjał, zewnętrzną — przez prawo, oraz procent, będący miarą wygody, jaką pieniądz daje handlowi. Procent zależy od ilości pieniądza, wielkości handlu i zapotrzebowania na pieniądz.

Powinna istnieć odpowiednia ilość pieniędzy w kraju, przyczem G. zastrzega, że ilość ta nie powinna przekraczać pownych granic. Występmje pwzeciwko poglądowi, że pieniądz jest bogactwem, stwierdza, że pieniądz nie jest jedyną formą bogactwa.

W teorji ekonomji, podobnie jak i w filozof j i, G. nie stworzył systemu, wygłaszał cały szereg poglądów, które z sobą pozostawały w sprzeczności.

Poza wyżej wymienionemi pracami G. napisał: Ragionamento interno all’ agricol-tura, eon applieazione al Regno di Napoli. 1769. — Altro Ragionamento. — Ragionamento sul commercio in generale. 1750. — Ragionamento sulle manifatture. — Ragionamento sullo spirito della Pubblica Econo-mia. — Digressioni Economiche.

Józef Świdrowski.

Gentile Giovanni.

G., włoski filozof, pedagog i mąż stanu. Sycylijczyk z pochodzenia (ur. w Castelve-trano 1875 r.), studja wyższe odbył w To-skanji, która niemało na jego rozwoju umysłowym i metodzie pracy badawczej zaważyła. Powróciwszy na południe, rozwinął szybko bujną działalność, nauczając na uni-wersytach w Neapolu (1903) i Palermo (1906), a przedewszystkiem podejmując wraz z Benedyktem Croce — głównie na łamach czasopisma La C r i t i c a — zdecydowaną i bardzo szeroko zakrojoną akcję odnowienia całego włoskiego życia umysłowego na podłożu filozofji idealistycznej, czerpiącej zarówno z tradycyj rodzimych, jak i z obcych — niemieckich — źródeł. Niebawem powołano go na katedrę w Pizie (1914) i w Rzymie (1917), gdzie założył instytut naukowy („Scuola di filosofia"), z którego wyszli liczni uczeni nieprzeciętnej miary. Zwolennik interwencji Włoch w wojnie światowej, wziął żywy udział