Magazyn67901

575

LOTNICTWO

miotów przy pomocy przyrządów do tego celu zbudowanych.

Pod względem swego zastosowania 1. podzielić można na wojskowe i cywilne, albo na państwowe i cywilne. L. cywilne, które może być równocześnie 1. państwowem, obejmuje przewóz powietrzny jako taki (w dziale przewozu pasażerów, poczty i towarów zwany popularnie komunikacją powietrzną), 1. szkolne, dla celów naukowych (badanie atmosfery, ciał niebieskich, po wierzchni kuli ziemskiej), aerofotograme-trycznych (opracowanie map i planów sytuacyjnych z fotografij dokonanych z samolotów), rolnych (zasiewy), walki z owadami (np. szkodnikami leśnemi, komarem malarycznym, szarańczą i t. d.), celnych, policyjnych, sanitarnych (przewóz chorych) i 1. sportowe.

W dobie obecnej buduje się aparaty lotnicze kilku zasadniczych rodzajów: i) lżejsze od powietrza bez silników i z silnikami (balony wolne i na uwięzi, sterówce); 2) cięższe od powietrza bez silników (szybowce, aparaty poruszane siłą mięśni 'człowieka, latawce); 3) cięższe od powietrza bez silników, służące wyłącznie do lotu wdół (spadochrony);    4) cięższe od po

wietrza z silnikami (samoloty, helikoptery, autogira, rakiety, modele redukcyjne).

Wszystkie statki powietrzne oznaczone są godłem przynależności państwowej. Na samolotach cywilnych odnośne znaki umieszczone są po obu stronach kadłuba oraz na dolnej i górnej powierzchni skrzydeł, na samolotach wojskowych na skrzydłach i na sterze kierunkowym. Samoloty wojskowe posiadają znaki graficzne, samoloty cywilne litery.

2. Historja lotnictwa oraz rozwój komunikacji lotniczej. Człowiek marzył o zbudowaniu maszyny latającej od najdawniejszych znanych nam dziejów. Świadczą o tern mity i legendy starożytności o latającym dywanie, Ikarze, skrzydlatej bogini Izis i t. d., i t. d. W XV stuleciu usiłuje rozwiązać praktycznie zagadkę lotu genjalny Leonardo da Vinci (1452—1519), pozostawiając szereg projektów rysunkowych przyrządów poruszanych siłą mięśni ludzkich, śmigła i spadochronu. Dopiero jednak u schyłku XVIII w. człowiek wzniósł się w powietrze przy pomocy aparatu do tego celu zbudowanego (15. X. 1783 r. Pilatre de Rosier, wys. 30 m, czas lotu 4 min. 25 sek., balon na uwięzi z ogrzanem powietrzem). Lot ten wykonany został po pierwszem, znanem w historji oderwaniu się od ziemi aparatu zbudowanego przez człowieka, a mianowicie 5. VII. 1783 r. przez Montgolfiera. W locie tym jednak nie wziął udział człowiek, a wysłano na próbę trzy zwierzęta: osła, jagnię i kurę, aby przekonać się o skutkach, jakie lot wywrze na ich organizmy. Z Polaków pierwsi zajmowali się 1. Okraszewski, który w r. 1784 puszczał balony w Warszawie i ksiądz Józef Osiński, który w tym samym roku wydał broszurę p. t. „Robota machiny powietrznej pana Montgolfier“.

W w. XIX zbudowano pierwsze sterówce i aparaty latające cięższe od powietrza. Erę nowoczesnego 1. otwierają Amerykanie bracia Wilbur i Orville Wright, którzy 17. XII 1903 r. dokonywują pierwszych lotów na samolocie silnikowym, zaopatrzonym po raz pierwszy, celem utrzymania równowagi poprzecznej, w lotki (czas lotu 59 sekund, przebyta droga 260 m). Dalszy szybki rozwój zawdzięcza 1. wojnie światowej. Zakończenie wojny światowej daje początek 1. cywilnemu; trzeba było bowiem znaleźć zastosowanie nietylko dla mnóstwa samolotów, które pozostały każdemu z walczących państw, ale także umożliwić egzystencję licznych fabryk przemysłu lotniczego. W dzisiejszym swym 36-letnim rozwoju lotnictwo doszło do rezultatów następujących (stan z dn. 31. XII. 1937 r.):

Balon: najwyższy lot 22066 m (r. 1935. Amerykanie); najdłuższy lot 3052,7 km, 87 godzin (Niemcy).

Samolot: najwyższy lot 16 440 m (r. 1937, Anglik); najdłuższy lot w linji prostej 10 601 km (r. 1937, Rosjanin); najszybszy lot 610950 mtr/godz. (r. 1937, Niemiec).

Wodnosamolot: najwyższy lot 11 753 m (r.    1929, Amerykanin); najdłuższy lot

w linji prostej 7021 km (r. 1937, Włoch); najszybszy lot 709 km/godz. (r. 1934. Włoch).

Szybowiec: najwyższy lot 4 3²5 ^m (r. 1934, Niemiec); najdłuższy lot 652 km (r. 1938, Rosjanin); najdłuższy czas lotu 36 godz. 14 min. (r. 1933, Niemiec).

Helikopter: najwyższy lot 2439 m; najdłuższy lot w linji prostej 108974 rn; najszybszy lot 122,5 km/godz. (wszystkie r. 1937, Niemcy).

Poszczególne etapy rozwoju przewozu powietrznego są następujące:

1918/19 r. utworzenie pierwszych powietrznych szlaków komunikacyjnych Pa-