Magazyn62501

321

GENEWSKI PROTOKÓŁ — GENOYESI ANTONIO

agresorowi. Za napastnika uznane jest państwo, które wbrew przepisom paktu Ligi Narodów lub P. G. ucieka się do wojny. Pogwałcenie strefy zdemilitaryzowanej jest uważane za rozpoczęcie działań wojennych (art. io ust. i—2). Ustalenia napastnika dokonywa Rada Ligi Narodów, która wzywa sygnatarjuszy P. G. do stosowania względem agresora przewidzianych sankcyj (art. io ust. s). Na szczególną uwagę zasługuje system sankcyj militarnych, przewidzianych przez P. G. Stanowi on uzupełnienie art. 16 paktu Ligi Narodów w sensie interpretacji rozszerzającej. Zarządza ich stosowanie Rada Ligi Narodów (art. ii ust. i). Stopień pomocy orężnej określa przytem we własnym zakresie każde państwo zosobna (art. 11 ust 2): „Chacun donnę ce qu’i 1 a, rien que ce qu’il a, mais tout c e q u’i 1 a“ — powiedział Paul-Boncour. O przerwaniu lub zakończeniu sankcyj decyduje również wyłącznie Rada Ligi Narodów (art. 14). Ona określa także warunki, na jakich pokój z napastnikiem może być zawarty (art. 15). Oprócz zakazu wojny zaczepnej, wprowadzenia arbitrażu obowiązkowego i systemu bezpieczeństwa międzynarodowego, opartego na systemie sankcyj przeciw napastnikowi, usiłuje P. G. przeprowadzić jeszcze i ograniczenie zbrojeń. Jego celem jest zorganizowanie i utrwalenie pokoju pod hasłem: bezpieczeństwo, arbitraż, rozbrojenie. Zwołanie specjalnej Konferencji Rozbrojeniowej zostało przewidziane na 15. VI. 1925 r.; przyczem przepisy, dotyczące arbitrażu i bezpieczeństwa, miały wejść w życie łącznie z ograniczeniem zbrojeń.    »

P. G. podpisały następujące państwa: Albanja, Belgja, Brazylja, Bułgarja, Czechosłowacja, Chili, Estonja, Finlandja, Francja, Grecja, Haiti, Hiszpanja, Jugosła-wja, Liberja, Łotwa, Paragwaj, Polska, Portugalja i Urugwaj. Innych podpisów zabrakło. Gdy wreszcie Austen Chamberlain, jako następca Mac Donalda w Radzie Ligi Narodów, oświadczył dn. 12. III. 1925 r., że rząd brytyjski odmawia swego podpisu — nie można było już wątpić, że Protokół jest pogrzebany. Mimo gorącego poparcia ze strony delegatów innych państw, a przedewszystkiem Brianda i Benesza, Rada Ligi Narodów, pod wpływem oporu Wielkiej Brytanj i, postanawia odesłać projekt P. G. pod obrady VI Zgromadzenia. Jeszcze i VII Zgromadzenie wspomina wprawdzie o P. G., ale już całą uwagę poświęca układom w Locarno.

Literatura: A. L.t Ls protocole de Genive. Revue Politigue et Parlementaire. 10 novembre 1024. — Baak: Der Inhalt des modemen VOlkerrechts und der Ursprung des Art„ 10 der Vtil-kerbundsatzung. Berlin 1926. — Cassin: La cinguiime Assem-bUe de la Sociłtł des Nations et le Protocole de Genbre. V armie Poiitigue Franęaise et Śtrangbre. 1926. — Deryng Antoni: Protokół Genewski. Lwów 1926. — Erich R.: Le Protocole de Genbve. Remie de Droit intemational et de Ligislation comparie.

1924.    — Gonsiorowski: Sociiti des Nations et Próblbme de la Paix. Parts 1927. — GraUński Zygmunt: Le rłglement poci-fique obligatoire des diffłrends intemationauz suivant le Pacte de la Sociłtł des Nations. Paris 1926. — Hudson Manley O.: The Genem Protocol. Foreign affairs. 16 Dec. 1924. — Ma-koicski J.s Współczesne formy sądownictwa międzynarodowego. Warszawa 1926. —• Marshall Broum PMUpp: The Geneva Protocol. American Journal of International Law 1926. — Mendelssohn Bartholdy: Dat Genfer Protokoll Wirtschafts-dienst. 14 November 1924. — Miller Hunter Darid: The Genem Protocol. Naw York 1926. — Tonie; The Protocol of Genem and the German security proposal. Remie de Droit intemational et de Ligislation comparie. 1925. — Politts N.t Das Genfer Protokoll. Europdische Gespruche. Nov.-Dez. 1924. — Pollock Sir Frederiek: The Covenant and the Protocol. League of Nations Union. December 1924. — Rauchborg Heinrich: Das Genfer FriedensprotokoU. Prag

1925. —~ SchUddng Walther: Das Genfer Protokoll. Frankfurt a. M. 1924. — Shotu>ell Thompson: Protocol for the Pacific Settlement of Intemational Disputes. Text and Analysis. International Conciliation. December 1924. — Tonie: America und das Genfer Protokoll. Europ&ische Ge-spr&che Nov.-Dez. 1924. — Sotłite Antoino: Le Rłglement pacifiąue des diffłrends intemationaux dans le Protocole. Genius 1924. — Strupp: Das Haager und das Genfer Kriegs-rerbietungsrecht. Mannheim 1926. — Wehberg Hans: Quelques remargues sur le Protocole de Genive. Retme dc Droit intemational et de Lłgislation comparie. 1924.— Teniw Das Genfer Protokoll betr. die fnedliche Erledigung intemattonaler Strei-tigkeiten. Berlin 1927. — Winiarski Bohdan: Bezpieczeństwo, Arbitraż, Rozbrojenie. Poznań 1928. — Zom Ph.t VOlkerrecht und Genfer Protokoll. Deutsche JuHstenzeitung. 1. Januar 1925.

Witold Bronowski.

Genovesi Antonio.

G. urodził się w Castiglione, blisko So-lerno, dn. i listopada 1712 r. (1713?). W r. 1737 został księdzem. Początkowo studjował retorykę; w r. 1738 pojechał do Neapolu, gdzie studjował filozofję w ciągu trzech lat, poczem wykładał na uniwersytecie neapolitańskim. W tym okresie napisał: Disciplinarum metaphisicarum ele-menta (Napoli 1743, 2-e wyd. 1766); Ele-menta artis logico-articae (Napoli 1745, 2-e wyd. 1766); II Discorso sul vero fine delle lettere e delłe scienze (Napoli 1753); Metafisica per li giovanetti (Napoli 1766); Le lettere filosofiche (Napoli 1759); Le lettere accademiche (Napoli 1764). Mimo wielkich studjów i wielu napisanych dzieł

21

Encyklopedia nauk politycznych.

i