Magazyn67201

68

KARPATY — KARYNTJA

scowości Brad i Sakaramb znajdują się najbogatsze w Europie złoża złota (produkcja roczna około i 700 kg), koło Baire Marę kopalnie złota, srebra, ołowiu i miedzi, w Uioara, Okna Sibiului występują złoża soli (roczna produkcja ok. 150 000 t) oraz solanki, a na granicy między niziną Węgierską a Biharem, na tektonicznej linji termalnej — cieplice. Gazu ziemnego otrzymuje się w Siedmiogrodzie rocznie ok. 1,6 milj. m³. Głownem miastem Siedmiogrodu jest centralnie położony Kluż (98 600 m.); z innych miast większe znaczenie posiadają: przemysłowy Sybin (48 000 m.). Bystrzyca (13 000 m.), Mediasz z hutami szkła i przemysłem skórzanym. W innych miastach Siedmiogrodu rozwinął się przemysł tekstylny, metalurgiczny, skórzany i drzewny.

Utoratura : Haselnger H.: Die Tschechoslowakei. Wien 1922, — Hełłner A.: Grundzilge der Ldnderkundc. I. Europa. Leipzig 1935. — Hubner*ś geographisch statistische TabJlen 1936. — Lenceicicz 8t.: Kurs geografjt Polski. Warszawa 1922. — Lencewicz SŁ.: Polska. „Wielka Geograf ja Powszechna Warszawa 1933. — Leexcxycki St.: Karpaty jako rcgjon letniskowy. Warszawa 1937. — Machatschek F.: Ldnderkunde von Mitteleuropa. „Enzykl. fiir ErdkundeLeipzig 1925. — Machatschek F.: Tschechoslowakei. „Handbuch der Geogra-phischen Wissenschaft”. Potsdam. — Mehedinti: Romania. Bucurestz 1929. — Mila ta lf.; Pokrywa śnieżna w Karpatach. „ Prace Studjum Turyzmu_tU. J.“ Kraków 1937.— Moschelem J.: Wirtschaftsgeographie der Tschechoslowakei. Leipzig 1921. — Nowak J.: Tektonika Polski. Kraków 1927. — Sawicki L.: O rozmieszczeniu ludności w Karpatach Zachodnich. Kraków 1910. — Smoleński J.: Krajobraz Polski Warszawa 1918. — Sr okowski St.: Zarys geografji fizycznej ziem polsko-litewsko-ruskich. Kijów 1918. — Srokowski St.: Geografia gospodarcza Polski. Warszawa 1931. — Srokowski St.: Geografia gospodarcza ogólna. Warszawa 1934. — Wachncr H.: Rumdnien. „Handbuch der Geographischen Wissenschaft”. Potsdam.

M. Klimaszewski.

Karty do gry (akcyza).

W systematyce danin polskich akcyza od kart do gry zaliczona jest do opłat i administrują nią urzędy opłat. W istocie jest akcyzą, obciążającą konsumcję przedmiotu zbytku, a na tern stanowisku stoi też prawo karne skarbowe z 3. XI. 1936 r. Podlegają tej akcyzie wszelkie karty do gry wytworzone w kraju oraz sprowadzone z zagranicy i z Gdańska. Stawka wynosi 1,30 zł od talji kart złożonej z co najwyżej 36 kart, sporządzonych z kartonu papierowego, 2 zł za talję o większej ilości takich kart, oraz 10 zł za karty sporządzone z innego materjału bez względu na ilość sztuk w talji. Dochodzi do tych stawek dodatek na rzecz Czerwonego Krzyża w wysokości 0,40, 0,60 i 5 zł od talji, nadto 15%-owy dodatek komunalny. Dodatek państwowy nie jest pobierany. Talje kart winny być obowiązkowo opakowane w dostarczane przez władze skarbowe banderole i to w ten sposób, by użycie kart bez zniszczenia opakowania nie było możliwe. Po opakowaniu wybija Urząd Opłat znak akcyzowy na jednej z kart talji, zwykle na asie kierowym po dostarczeniu dowodu, że akcyza została w kasie Urzędu skarbowego w prawidłowej wysokości uiszczona. Przy przywozie z zagranicy akcyza płatna jest razem z cłem w Urzędzie celnym w Warszawie a znaczek wybija Urząd Opłat w Warszawie. Umorzenie uiszczonej akcyzy może nastąpić, gdy oban-derolowane i w znaczek zaopatrzone karty stały się niezdatne do użytku wskutek wypadku w wytwórni, zgłoszonego władzy skarbowej przez wytwórcę w ciągu 48 godzin. Nadzorowi władz skarbowych podlega wyrób, sprzedaż i przywóz kart. Na wyrób wymagane jest zezwolenie Ministerstwa Skarbu, na sprzedaż zezwolenie Urzędu Akcyz. Wymienione urzędy mają prawo sprawdzać przez Kontrolę Skarbową, czy karty w lokalach publicznych i w lokalach stowarzyszeń posiadają znaczek akcyzowy. Naruszenia przepisów (uszczuplenie akcyzy i naruszenie przepisów porządkowych) karane są podług prawa karnego skarbowego art. 185 i 186. Wpływy, wykazywane wśród opłat, wynoszą, pomiędzy rokiem i9²9/3° a 1935/36 rocznie od 0,4 do 0,7 miljonów złotych.

Źródła stanowią: Ustawa z 18. III. 1931 r. Dz. U. R. P. Nr. 27, poz. 171. °raz Rozp. Min. Skarbu z 31. III. 193^{1 r}- Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 234.

Literatura: Weinfeld: Skarbowoić polska. 5-te wyd., I. II.

Warszawa 1937.

Ignacy Wełnfeld.

Karyntja.

K. (słoweń. KoroSka, niem. Karnten), dawne księstwo i kraj koronny Austrji przedwojennej (io 325 km*, 386 592 mieszk. w r. 1910), a w nieco okrojonych granicach kraj związkowy Austrji dzisiejszej (9 530 km*, 371 000 mieszk.), stanowiła jeden z przedmiotów sporu terytorjalnego między Jugosłowianami, ściślej mówiąc Słoweńcami, a Austrją po wojnie światowej. W płd. K. żyje bowiem pewna ilość Słoweńców, skupionych na przestrzeni między rz. Dra-