Magazyn63801

234 KOMISJA KONTROLI DŁUGÓW PAŃSTW. — KOMISJA ODSZKODOWAŃ

Komisja w powołanem wyżej sprawozdaniu, (Druk Sejm. Nr. 789).

Komisja bada, czy zgodnie z upoważnieniem ustawowem został dług zaciągnięty i gwarancja przyjęta, oraz czy jeden i druga zostały wpisane do właściwych ksiąg. Potrzebnych wyjaśnień, ksiąg, rachunków i dokumentów obowiązane są udzielać Komisji: Minister Skarbu, zawiadamiając ją automatycznie i perjodycznie o zmianach w stanie długów i gwarancji, a nadto wyznaczone przezeń władze i urzędy, w szczególności Urząd Długów Państwowych (tegoż statut organizacyjny z dn. 31. XII. 1934 r., Dz. U. M. S. Nr. 3, poz. 43 z 1935 r.).

Komisja ogłasza w Monitorze Polskim stan długów i gwarancji na 1. IV. i 1. X. każdego roku, a nadto przedstawia Izbom ustawodawczym przynajmniej raz na rok sprawozdanie z czynności.

Regulamin swych czynności uchwala Komisja; członkowie jej nie otrzymują wynagrodzenia; do ważności uchwał potrzebna jest obecność przewodniczącego lub jego zastępcy i 4 członków; odpisy protokółów posiedzeń otrzymują Marszałkowie Izb, Prezes Najw. Izby Kontroli i Minister Skarbu.

Literatura: Komornicki: Ustrój państwowy Polski współczesnej.

Wilno 1937.

_ I. Weinfeld.

Komisja odszkodowań.

Traktaty pokoju, jakie zwycięskie mocarstwa sprzymierzone podpisały po ukończeniu wojny światowej z Niemcami dnia 28 czerwca 1919 r. w Wersalu, z Austrją 10 września 1919 r. w St. Germain, z Węgrami 4 czerwca 1920 r. w Trianon, wreszcie z Bułgarją 27 września 1919 r. w Neuil-ly ustanawiały osobny organ międzysojuszniczy nazwany Komisją Odszkodowań, któremu zostało poruczone wykonanie postanowień finansowych traktatów. Sądząc po ilości wymienionych tu instrumentów prawnych możnaby przypuszczać, iż utworzono tyle komisyj ile było traktatów. W istocie istniała jedna wspólna k. o., której skład jeno nieco się zmieniał zależnie od tego czy wchodziły w grę sprawy Niemiec czy innego z państw zwyciężonych. Traktaty z St. Germain i Trianon też zaznaczają wyraźnie, że k o., o której w nich mowa jest tą samą, co przewidziana w traktacie zawartym z Niemcami; podobnie traktat w Neuilly odwołuje się do traktatu zawartego z Austrją.

Ustrój k. o. był dość złożony. O ile chodziło o sprawy Niemiec obejmowała ona wedle traktatu wersalskiego stale przedstawicieli trzech t. zw. głównych mocarstw: Francji, Wielkiej Brytanji i Włoch. Czwarte mocarstwo — Stany Zjednoczone Am. — jakkolwiek wymienione w tekście faktycznie odpadło wobec nieratyfikowania traktatów pokojowych przez Stany Zjednoczone; niemniej delegat amerykański uczestniczył przez szereg lat w charakterze obserwatora w obradach komisji, nie bez wywierania pewnego wpływu na kierunek jej decyzji. Prócz tego zasiadali w k. o. delegat Japonji (tylko wówczas, gdy obrady dotyczyły strat poniesionych na morzu lub kwestyj bezpośrednio obchodzących to mocarstwo), dalej delegat Jugosławji (w sprawach odnoszących się do Austrji, Węgier i Bułgarji, co miało znaczenie tylko nominalne, gdyż w traktatach zawartych z temi państwami udział Jugosławji został odmiennie unormowany), wreszcie delegat Belgji we wszystkich innych przypadkach. Inne państwa mogły mianować t. zw. delegatów-ase-sorów z prawem uczestniczenia w obradach nad kwestjami dotyczącemi ich atoli bez prawa głosowania. W sprawach wynikających z traktatów z Austrją, Węgrami i Bułgarją skład k. o. pozostawał ten sam, z przydaniem delegata wspólnego, wybieranego wraz z zastępcą przez pięć państw: t. j. Polskę, Rumunję, Jugosławję, Grecję i Czechosłowację. Wybór ten odnawiał się co roku. Nadto przy k. o. istniały sekcje austrjacka i węgierska, jako osobne ciała doradcze, którym k. o. wedle swego uznania mogła przekazywać dalej idące samodzielne uprawnienia. Obie sekcje obdarzone szero-kiemi pełnomocnictwami obradowały od 1 lipca 1920 r. do maja 1921 r. w Wiedniu, zajmując się głównie podniesieniem finansowego stanu Austrji, poczem przeniosły się do siedziby k. o. w Paryżu, wracając do pierwotnej swej roli doradczej. Sekcje obejmowały, prócz przedstawicieli trzech wymienionych głównych mocarstw, także delegatów pięciu wspomnianych państw, tu już oddzielnie reprezentowanych; każde z głównych mocarstw miało jednał zastrzeżony głos podwójny, tak, że zachowały one stanowisko dominujące również i w sekcjach. Dla spraw bułgarskich utworzono organ po-