Magazyn69901

295

KOMUNIKACJA

— powstanie nowej grupy usług — pośrednictwa w korzystaniu z usług komunikacyjnych. Nadawca i odbiorca towaru korzysta zazwyczaj z pośrednictwa osoby trzeciej — ekspedytora (alias spedytora). Ekspedytor jest pośrednikiem, który w interesie nadawcy lub odbiorcy wybiera najdogodniejszy i najtańszy w danych warunkach środek komunikacyjny i zawiera w imieniu swego mocodawcy umowę przewozową. Ekspedytor pilnuje nadania ładunku, ładunku w drodze, jego przeładowania i odbioru, załatwiając szereg związanych z przewozem formalności jak clenie, asekuracja i t. d. Różne funkcje przedsiębiorstwa ekspedycyjnego wywołują dalszą specjalizację tych przedsiębiorstw. Rozróżniamy zatem ekspedytorów lądowych i morskich. Ekspedytorzy morscy do dalszych funkcji używają specjalnych przedsiębiorców załadunku i wyładunku statku (staue-rzy, stevedors). Armatorzy morscy nie mają również bezpośredniego kontaktu z załadowcą, ekspedytorem i klientem lecz posługują się przedsiębiorstwem makler-stwa okrętowego. Makler okrętowy odgrywa ponadto rolę jako uczestnik giełdy frachtowej przy przewozach trampowych.

9. Uwagi końcowe. Osobny dział stanowi asekuracja transportów, wykonywana jako samodzielna czynność bądź też jako jedna z czynności asekuracyjnych. Asekuracja obejmuje również same środki przewozowe, zwłaszcza ubezpieczenia okrętów i samochodów.

Na zakończenie przypomnieć należy o zagadnieniu znaczenia usług komunikacyjnych w bilansie płatniczym. Mimo nieznacznej rentowności usług komunikacyjnych — nie jest bez znaczenia dochód brutto, jaki przynoszą one danemu gospodarstwu. Bilanse płatnicze wielu krajów (zwłaszcza Norwe-gja) są w przeważnej mierze oparte na sprzedaży usług komunikacyjnych morskich.

Również usługi lądowe — tranzyt kolejowy odgrywają poważne znaczenie. Nie ulega wątpliwości, że tranzyt jest w specjalnych warunkach przedewszystkiem narzędziem zdobycia bezpośrednich zysków dla danego gospodarstwa, aczkolwiek możliwe jest i negatywne wykorzystanie. Np. zamknięcie dróg tranzytowych do Persji i Turcji wschodniej przez Rosję, niezmiernie utrudniające obrót z temi krajami, jest przykładem takiego negatywnego działania. Rozwój jednak środków komunikacji pozwalających na obranie innej drogi, znacznie stępił to narzędzie walki gospodarczej.

Andrzej Marchwiński.

Liter&tlira : Abióltowskt: Lotnictwo komunikacyjne. Warszawa

1935.    — Arlitewic* J.: Zagadnienie elektryfikacji kolei w Polsce. Warszawa 1934. — Babiński L.; Drogi i kierunki współczesnego prawa lotniczego. Poznań 1930. — Bohdan E.: Morska polityka gospodarcza Polski. Warszawa 1928.— Borght v. d.; Dos Verkchrswesen. Leipzig 1894. — Bosiacki B.: Rozwój żeglugi śródlądowej w Niemczech i nasze zadania w tej dziedzinie gospodarki narodowej. Warszawa 1928. — Chojecki Z.: Motoryzacja i konkurencja samochodu z koleją. Warszawa

1936.    — Ćwikieł J. D.: Komunikacja autobusowa na drogach publicznych w Polsce. Warszawa 1931. — Cywiński B.: Kolejnictwo polskie w dobie kryzysu. Warszawa 1932. — Danirn-Etienne: Dos Holelwuen. Leipzig 1910. — Fouille A. de: Im transformation des moyens de transport et ses consiąumces śco-nomiąues et sodales. Paris 1880. — Gąsiormcski M.: Międzynarodowe prawo ieglugi rzecznej. Warszawa 1923. — Giese-Paetsch: Polizei und Verkehr. Berlin 1926. — Gieysztor J.: Prawo kolejowe i taryfy. Warszawa 1935. — Tenie: Tranzyt jako problem międzynarodowy. Warszawa 1927. — Tenie: O zasadach gospodarki handlowej na kolejach ielaznych w Polsce. Warszawa 1918.— Tenie: Koleje żelazne na ziemiach polskich Warszatoa 1918. — Tenie: Eksploatacja handlowa kolei żelaznych. Warszawa 1931. — Grobicki W.: Konkurencja i współdziałanie komunikacji kolejowej z samochodową. Warszawa

1935.    — Grzędziński J.: Zagadnienie polityki lotniczej. Warszawa 1921.— Malewski T.: Ustrój administracyjny lotnictwa. Lwów 1936. — Tenże: Prawo lotnicze w zarysie. Lwów 1936. — łięjke St.: Świadczenia w naturze na tle sprawy drogowej. Płock 1934. — Huber V. C.: Die geschichtliche Entwicklung des modemen Verkehrs. Tiibtngen 1893. — Jacyna W.: Zagadnienia budowy i eksploatacji dróg ielaznych. Warszawa 1930. — Jajkowiex: Spółki drogowe. Warszawa 1934. — Kaftals Przynależność państwowa statków powietrznych. Warszawa 1928. — Koenigsi Verkehrspolitik. Berlin 1935.— Komunikacja lotnicza w Polsce. Warszawa 1934.—Konopka A.: Drogi wodne i żegluga w Polsce. Poznań 1929. — Kozubski: Znaczenie komunikacji miejskiej. Warszawa 1919.—Kurteniecki J.: Lotnictwo. Poznań 1929.— Lot z W.: Verkehrsenlwicklung in Deutschland seit 1800 bis zur Gegenwart. Leipzig 1920. - Lempicki J.: O koniecznej potrzebie rozwoju sieci dróg żelaznych w Królestwie Kongresowem Warszawa 1918.— Majewski A.: Prawo morskie. Gdynia 1930.

—    Miedziński J.z Świadczenia drogowe w naturze. Warszawa

1936. — Mierzyński R.: Złota księga budowy polskich kanałów żeglugi. Warszawa 1929.— Mokrzycki G.: Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość lotnictwa. Warszatoa 1935. — Nestorowie* M.: Drogi z punktu widzenia obrony państwa. Warszatoa 1933. — Tenie: Zbiór ustaw i rozporządzeń drogowych. Warszawa 1923, 1926, 1930. — Tenie: Gospodarka drogowa w Polsce odrodzonej. Poznań 1929. — Tenie: Budowa i utrzymanie dróg. Warszawa 1935. — Ohnesorge: Verkehrspolitik. Berlin 1935.

—    Panejko J.: „Prawo komunikacyjne“ w dziele zbiorowem Kumaniecki, Wasiutyński, Panejko „Polskie prawo administracyjne w zarysieKraków 1929. — Paszkowski K.: Problem drogi wodnej. Warszawa 1928. — Pawłowic* K.: Drogi wodne Polski. Warszawa 1919.— Pawłowski A.: Elektryfikacja kolei żelaznych w Polsce. Warszawa 1934.—Rotsteim: Problem budowy dróg w Polsce. Warszawa 1932. — Roussel A,: Le róle śconomi-que de Vaviation comerciale.: Parts 1938.- Rybicki Stanisław: Stan i potrzeby kolejnictwa w Polsce. Kraków 1927. — Saic E.: Die Yerkehrsmittel in Volks-und Staatswirtschaft. Berlin 1920.— SchUfer Ił'.: Ursprung und Entwicklung der Verkehrsmittel. Dresden 1900. — Selcher K.: Der Óffenlliche Weg und setne Bedeutung. Leipzig 1906. — Societi des Nations: Organisation des Communications etdu transit. Genlue 1923.— Stefański K.; Prawo automobilowe w Polsce, Warszawa 1934. — TŁlUnger T.: W sprawie dróg wodnych. Warszawa 1936. — W Osiatyński A.: Drogi żelazna. Warszawa 1924. — Wątorek: Rozwój