Magazyn60801

404

KOSZTY PRODUKCJI

(kąt zawarty między prostą styczną do krzywej w odpowiednim punkcie, a osią rzędnych). Dla przedsiębiorstwa wolnokon-kurencyjnego utarg wyobrażony jest graficznie linją prostą rosnącą, wychodzącą z początku układu. Jeśli przedsiębiorstwo znajduje się w równowadze, jak również cała dana gałąź produkcji, wówczas linja utargu reprezentowana będzie na rys. i przez prostą OU. Rozmiary produkcji wynosić będą OA, suma kosztów oraz utarg AM. Cena, koszt średni oraz koszt krańcowy równać się będą tg. kąta fi. Łatwo się przekonać, że dla tych rozmiarów produkcji, koszt średni będzie najniższy. Jeśli teraz cena wzrośnie i będzie równa np. tg. kąta a, linją utargu będzie prosta OU’. Produkcja wzrośnie wówczas z OA do OA’, koszt krańcowy wzrośnie również i również będzie równy tg. kąta a, gdyż styczna, poprowadzona do krzywej w punkcie D (A’D odpowiada sumie kosztów produkcji OA’) będzie równoległa do prostej utargu OU’. Suma utargu będzie równa A’E, a zysk ED. Przedsiębiorstwo będzie wówczas realizowało maximum zysku, a więc będzie w równowadze. Rys. 2 reprezentuje to samo z punktu widzenia kosztu średniego i krańcowego. Krzywa kk wyobraża koszt średni, krzywa cc koszt krańcowy (punkt przecięcia obu krzywych oznacza zrównanie obu kosztów,

rys. 2.

co ma miejsce dla tych rozmiarów produkcji, dla których koszt średni jest najniższy), prosta EN poziom ceny, równej najniższemu kosztowi średniemu OE. Przedsiębiorstwo, jak również cala gałąź produkcji, znajduje się w równowadze, zysków niema. Jeśli cena wzrośnie do poziomu reprezentowanego przez prostą E’N\ zrównanie ceny z kosztem krańcowym nastąpi po rozszerzeniu produkcji do rozmiarów OA’. Koszt krańcowy, równy cenie, będzie wynosić wówczas A’N\ Koszt średni zaś A’M. Suma kosztów będzie równa prostokątowi OA’ML, utarg zaś OA’N’E’, zysk (który w tych warunkach będzie największy) LMN’E’.

Rys. 3 i 4 ilustrują wypadek monopolu. Na rys. 3 krzywa OU wyobraża krzywą utargu monopolisty, krzywa KK — jego

rys. 3.

sumę kosztów. Dla rozmiarów produkcji OA, nastąpi zrównanie kosztu krańcowego z utargiem krańcowym, gdyż styczne, poprowadzone do krzywej kosztów w punkcie M, oraz do krzywej utargu w punkcie N, (oba te punkty odpowiadają rozmiarom produkcji OA) są równoległe, tworzą więc z osią rzędnych kąty równe a i a’. Tg. kąta a wyobraża utarg krańcowy, a tg. kąta a koszt krańcowy. Dla tych rozmiarów produkcji utarg równa się AN, suma kosztów AM, a zysk monopolisty osiągnie ma-ximum równe MN. Na rys. 3 zaznaczono również rozmiary produkcji AB, dla których utarg będzie największy i będzie równy BL. Zysk monopolisty będzie jednak wówczas mniejszy, ograniczy więc on swoją produkcję do rozmiarów OA. Na rys. 4