138
OPŁATY STEMPLOWE
ski, zaś wzgląd na trudności, połączone ze ściągnięciem opłaty od osób zamieszkałych zagranicą, powoduje często ograniczenie odpowiedzialności za opłatę do łatwiej uchwytnych mieszkańców Polski. Odnośnie opłat stemplowych od weksli istnieje pomiędzy Polską i Gdańskiem umowa, na zasadzie której na poczet opłaty stemplowej od weksla, wprowadzonego na obszar drugiej strony, zalicza się opłatę, uiszczoną przy wystawieniu weksla. Tak więc weksel, wystawiony w Gdańsku i należycie tam ostemplowany, podlegałby po wprowadzeniu do Polski tylko wtedy dodatkowej opłacie na rzecz Skarbu Polskiego, gdyby polska opłata od takiego weksla była wyższa niż gdańska.
10. Podstawa wymiaru. Podstawą wymiaru nazywamy tę ilość, od której zależy wysokość opłaty. Najczęściej podstawą wymiaru jest kwota pieniężna, wyrażająca wartość przedmiotu lub wartość świadczeń, stanowiących treść obrotu. Również ilość arkuszy lub stronic bywa podstawą wymiaru, jak to ma miejsce przy opłacie od listów przewozowych lub od świadectw urzędowych. O ile podstawę wymiaru ustala się według ilości stronic pisma, należy przyjąć normalną powierzchnię stronicy na 875 cm*. Zasadniczo podstawę wymiaru ma podać sam podatnik. O ile ma nią być wartość przedmiotu danego obrotu, wartość ta winna odpowiadać normalnej wartości sprzedażnej tego przedmiotu w dniu sporządzenia pisma i w miejscu transakcji. W szczególności dotyczy to papierów wartościowych i zagranicznych środków obiegowych, których wartość przyjmuje się według najniższego kursu giełdowego z dnia, poprzedzającego sporządzenie czynności prawnej w tej miejscowości, w której zobowiązanie ma być wykonane. Jeśli w danej miejscowości nie ma giełdy, przyjmuje się najniższy kurs, notowany w trzech ostatnich dniach na najbliższej terytorjalnie giełdzie polskiej. Odstąpienie od powyższej zasady (wartość nominalna zamiast kursowej wartości papierów wartościowych) obowiązuje tylko przy opłatach stemplowych od pism, stwierdzających umowę o przechowanie (art. 95) i przy opłatach z art. 11 o, t. j. od przeniesionych do Polski papierów obiegowych, stanowiących dowód uczestnictwa w zagranicznej spółce akcyjnej. W niektórych nielicznych wypadkach ustawa przewiduje szacunki prawne, które ograniczają strony w dowolnem określaniu podstawy wymiaru np.: kurs giełdowy papierów wartościowych, wartość najwyższa przy świadczeniach alternatywnych, wyższa wartość rzeczy lub świadczeń wzajemnych, giełdowa lub rynkowa wartość poszczególnych rodzajów świadczeń wzajemnych. Opłatę oblicza się od całego przedmiotu umowy, choćby z treści pisma wynikało, że umowa została już częściowo lub nawet całkowicie wykonana przed sporządzeniem pisma. Wyjątek od ostatniej zasady znajdujemy w rozdz. XXV ustawy na tle pism, stwierdzających dział majątku wspólnego. W szczególności, chociaż przedmiotem działu jest cały objekt poddany wspólności, to o ile całość lub wydzielone fizycznie części nabywa osoba, która miała udział we współwłasności tego objektu, podstawę wymiaru oblicza się nie od całej własności nabytku przypadłego współwłaścicielowi po zniesieniu wspólności, lecz tylko od nadwyżki ponad przysługującą mu część idealną. Jeżeli pismo zawiera zobowiązanie do świadczeń perjodycznych, podstawa wymiaru ma być ustalona przy zastosowaniu określonych w ustawie mnożników prawnych, zależnych od wieku osoby uprawnionej do świadczeń, względnie od czasu trwania danego stosunku prawnego. Gdy świadczenie, którego wartość ma służyć za podstawę wymiaru, nie może być co do ilości określone przy sporządzeniu pisma, ustalenie podstawy wymiaru następuje w miarę wykonywania umowy. Przy zamianie, aczkolwiek dochodzą do skutku dwa obroty, opłata należy się tylko raz jeden, podstawę zaś wymiaru stanowi: a) przy zamianie dwu nieruchomości, wartość jednej z nich, mianowicie wyższa, jeżeli nie są równe; przy zamianie nieruchomości na inne przedmioty stosuje się do nieruchomości stawki z rozdz. X, zaś od ewentualnej nadwyżki w innych przedmiotach pobiera się opłatę stosownie do rodzaju tychże. Jeżeli jeden z zamienianych przedmiotów znajduje się w kraju, drugi zaś zagranicą, pobiera się zawsze opłatę właściwą dla przedmiotu, znajdującego się w kraju. Należy zauważyć, że od umowy zamiany dwu nieruchomości równej wartości opłata wcale się nie należy, jeśli przeniesienie własności choćby jednej z nich jest wolne od