Magazyn64401

330

PODATKI BEZPOŚREDNIE W POLSCE

6% prowizji, 0,3% od transakcyj giełdowych ziemiopłodami, zaś 3% od wszelkich innych obrotów (przedewszystkiem więc obrotów wolnych zawodów, za które uważa ustawa sumę rzeczywiście otrzymanych wynagrodzeń w ciągu roku). Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy; kupcy rejestrowi i płatnicy, prowadzący prawidłowe księgi handlowe winni co miesiąc wpłacać tytułem zaliczki kwotę odpowiadającą podatkowi od osiągniętego w poprzednim miesiącu obrotu, inni płatnicy wpłacają zaliczki kwartalne, przyczem zaliczki te nie mogą być mniejsze od */» części podatku za ubiegły rok. Po dokonaniu w trybie, przewidzianym w ordynacji podatkowej, wymiaru za rok podatkowy uiszczają płatnicy ewentualną nadwyżkę ponad wpłacone zaliczki do 31. V. roku następnego. Na podstawie upoważnienia ustawowego pobiera się od pewnych drobnych płatników podatek w formie zryczałtowanej na zasadach, ustalanych rozporządzeniami ministerjalnemi oraz od pewnych towarów (np. cement, cukier, artykuły monopolowe), podatek scalony, obejmujący wszystkie normalne fazy obrotu temi towarami. Podatek scalony opłaca się przy pierwszej fazie obrotu, dalsze fazy są od podatku wolne. Odpowiedzialność za podatek ciąży na zasadzie przepisów ordynacji podatkowej na ruchomościach (łącznie z prawami) należących do przedsiębiorstwa, którego obroty były przedmiotem opodatkowania, i to nawet w razie zmiany właściciela przedsiębiorstwa.

5. Podatek dochodowy. Ustawa o podatku dochodowym (jednolity tekst Dz. U. R. P. Nr. 2, z 1936 poz. 6, zmiana Dz. U. R. P. Nr. 26, poz. 226 z 1938) obejmuje pod jednolitą nazwą podatku dochodowego trzy formy opodatkowania, wykazujące pewne cechy odrębności: podatek dochodowy.osób fizycznych, podatek dochodowy osób prawnych i podatek dochodowy od uposażeń. Pierwszy jest czystą formą podatku dochodowego, odpowiadającą w pełni wymogom teorji, uznającej podatek dochodowy za najdoskonalszą formę opodatkowania; pewien wyłom jest stworzony tylko przez wyłączenie od opodatkowania w tej formie dochodów z pracy zależnej oraz dywidend od akcji i udziałów w zyskach spółek z ogr. odp. Drugi budzi już zastrzeżenia — wedle teorji bowiem podatek dochodowy jest przedewszystkiem podatkiem osobistym, a więc z natury rzeczy winien dotykać tylko osoby fizyczne, stanowiące podmiot samoistnego gospodarstwa w najniższej komórce organizacyjnej gospodarstwa społecznego (rodzina). Objęcie tym podatkiem osób prawnych, których dochód służy albo kapitalizacji, albo ulega rozdziałowi między osoby fizyczne, nadaje mu znamiona podatku majątkowego, względnie stanowi podwójne opodatkowanie tego samego dochodu, przed i po jego rozdziale. Ta ostatnia cecha była powodem zwolnienia ustawą z 9. IV. 1938 od podatku dochodu osób fizycznych z dywidend (udziału w zyskach), spółek akcyjnych i spółek z ogr. odp. Odmienny także sposób ustalenia dochodu, podlegającego opodatkowaniu, mianowicie na podstawie zysków bilansowych, przy doliczeniu do nich przekraczających pewne granice poborów wyższej administracji i przy nie wyłączeniu z nich zysków na majątku, pojęciowo nie będących dochodem, odbiera temu podatkowi czysty charakter podatku dochodowego. Podatek wreszcie od uposażeń, pobierany od uposażeń służbowych, wynagrodzeń za najemną pracę i emerytur jest podatkiem przychodowym, nie uwzględnia się bowiem przy nim stanowiących właśnie cechę charakterystyczną podatku dochodowego odliczeń, obciążających ogólny dochód. Podmiotem podatku w pierwszej jego formie są osoby fizyczne, zamieszkujące w Polsce lub przebywające tu dłużej niż rok, od całego dochodu, inne osoby fizyczne tylko w odniesieniu do dochodów związanych z obszarem państwa w sposób, wymieniony w art. 1 p. 2 a, b, c i 3 ustawy. Płatnikiem podatku jest głowa rodziny, dochód członków rodziny dolicza się do dochodu głowy (z wyjątkiem dochodów małżonka sądownie separowanego i zstępnych, któremi głowa rodziny nie ma prawa rozporządzać). W konsekwencji sposób rozdziału ogólnego dochodu rodziny między jej członków jest podatkowo obojętny; ani koszty utrzymania rodziny nie zmniejszają dochodu podatkowego głowy, ani części dochodu, zużywane przez członków nie stanowią dochodu podlegającego w ich osobach opodatkowaniu. Przedmiotem podatku jest czysty dochód, stanowiący podstawę kapitalizacji i konsumcji danej komórki gospodarczej. Dochód ten jest sumą czystych przychodów (intrat) z poszczególnych źródeł dochodu (z majątku lub pracy) — obliczonych drogą potrącenia