Magazyn64201

328

PODATKI BEZPOŚREDNIE W POLSCE

na ziemiach zachodnich „podatek katastralny" (którego wielokrotność stanowi obecny wymiar podatku gruntowego), w b. zaborze rosyjskim tylko ilość i jakość gruntów wedle rodzaju uprawy i klas dobroci; podatek na tym obszarze wymierza się wedle taryfy ustalającej na każdy powiat stawki jednostkowe wedle klas gruntu oddzielnie dla gruntów dworskich, oddzielnie dla włościańskich. Według ustawy z 26. III. 1935 (Dz. U. R. P. Nr. 27, poz. 203), nastąpi stworzenie jednolitych podstaw dla równomiernego wymiaru podatku i utrzymania ewidencji gruntów drogą przeprowadzenia klasyfikacji gruntów, przy oparciu się na istniejących pomiarach, w miarę potrzeby uzupełnianych, i na zastosowaniu jednolitych kryterjów pod względem rodzaju użytkowania: grunty orne, łąki, pastwiska, grunty pod wodami (użytkowanemi dla rybołówstwa), grunty pod lasami, nieużytki (łącznie z gruntami pod wodami nieużytkowanemi dla rybołówstwa) oraz ich jakości (6 klas z wyjątkiem gruntów podleśnych, podzielonych na 3 klasy, i nieużytków). Na podstawie przeprowadzonej klasyfikacji założone będą „powiatowe rejestry gruntowe", których zasady i sposób prowadzenia będą dopiero w przyszłości uregulowane. Prawdopodobnie więc ostateczny kataster gruntów w Polsce będzie wykazywał tylko ilość i rodzaj gruntów, podatek zaś będzie wymierzany na podstawie taryfy, uwzględniającej gospodarcze różnice poszczególnych regjonów i zdolność płatniczą ludności wiejskiej. System ten wydaje się bardziej dostosowany do struktury gospodarczej Polski, zwłaszcza zaś do istnienia ogromnej rozpiętości siły gospodarczej i poziomu kultury rolnej na terenie państwa i do odbywających się w dość szyb-kiem tempie procesów przemian tych czynników. System austrjacki lub pruski są odpowiedniejsze dla terenów o jednolitej i ustabilizowanej strukturze i kulturze gospodarczej. — Dekret Prezydenta z 4. XI. 1936 (Dz. U. R. P. Nr. 85, poz. 593) i rozporządzenie wykonawcze do niego z 31. III. 1937, (Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 250), wprowadziły jako normy tymczasowe w możliwych do osiągnięcia granicach ujednolicenie przepisów, dotyczących wymiaru i poboru podatku gruntowego. Jednolicie zostały ustalone zwolnienia (przy zniesieniu gene-ralnem wszelkich istniejących poprzednio przywilejów), zasady powstania i zgaśnięcia obowiązku podatkowego (odpowiedzialność nabywców gruntu za podatek poprzednika reguluje ordynacja podatkowa), terminy płatności (2 raty półroczne), progresja i degresja (zależne od obszaru gruntów jednego płatnika w jednym powiecie, względnie od wysokości płaconego podatku), prawo samorządów do pobierania dodatków oraz samoistnych danin, opartych na podatku gruntowym oraz postępowanie w dziedzinie ulg z powodu klęsk elementarnych. Wymiaru podatku dokonywują urzędy skarbowe (z wyjątkiem rozkładu podatku wymierzanego jednostkom zbiorowym na obszarze b. Królestwa, dokonywanego przez gminy), postępowanie uregulowane jest ordynacją podatkową i specjalnemi przepisami rozporządzenia wykonawczego do dekretu z 4. XI. 1936, różnemi dla każdego z obszarów, na których struktura podatku uregulowana jest odrębnemi przepisami zaborczemi.

3. Podatek od nieruchomości. Podatek od nieruchomości jest do pewnego stopnia uzupełnieniem podatku gruntowego, pobierany jest bowiem od tych nieruchomości (gruntów i budynków), które, odpowiadając kryterjom dekretu Prezydenta z 14. I. 1936 (Dz. U. R. P. Nr. 3, poz. 14), regulującego ten podatek, są tern samem wolne od podatku gruntowego. Ma on analogiczny do gruntowego charakter podatku rzeczowego i przychodowego, choć z pewną przymieszką majątkowego (wskutek uwzględniania tylko w bardzo szczupłej mierze faktycznego nie-dopisania normalnego przychodu). Podlegają temu podatkowi w gminach miejskich wszelkiego rodzaju nieruchomości z wyjątkiem gruntów obszaru ponad 5 000 m², poddanych uprawie rolnej lub analogicznej, w gminach wiejskich budynki wraz z na-leżącemi do nich budowlami ubocznemi, placami, podwórzami (i gruntem pod budynkami) albo niezwiązane z gospodarstwem rolnem, ogrodniczem lub leśnem, albo wprawdzie z niemi związane, lecz używane w całości lub części na podstawie umowy najmu lub dzierżawy, nieobejmującej gospodarstwa jako całości. Za związane z gospodarstwem rolnem uważa się także budynki zajęte na zakłady przemysłowe, nie podlegające podatkowi obrotowemu (przemysł rolny), oraz budynki mieszkalne, zamieszkałe przez właścicieli, dzierżawców lub pracowników gospodarstw wiejskich lub zakładów przemysłu rolnego. Zwolnione od