Magazyn64301

329

PODATKI BEZPOŚREDNIE W POLSCE

podatku są nieruchomości należące do Skarbu Państwa, nieprzynoszące dochodów nieruchomości należące do związków samorządowych, instytucyj ubezpieczeń społecznych, gmin, związków i instytucyj wyznaniowych, opiekuńczych, dobroczynnych, naukowych i oświatowych, pewne objekty o ograniczonej używalności, w szczególności z powodu prawnych ograniczeń lub z powodu złego stanu, szpitale, gorzelnie rolnicze, małe budynki wiejskie, nieprzekraczające czterech izb, oraz wszelkie objekty, których podstawa opodatkowania nie przekracza ioo zł rocznie. Podstawą opodatkowania jest rzeczywisty lub domniemany przychód ostatniego roku przed rokiem podatkowym (czynsz umowny, wartość czynszowa, 5 % wartości obiegowej, przy placach niezabudowanych 3°/o tej wartości). Stawka podatku wynosi 8% podstawy wymiaru do 1000 zł, 12^0 przy wyższej podstawie; dodatki komunalne oblicza się w procentach od 7% podstawy wymiaru. Podatek płatny jest w dwu ratach półrocznych. Postępowanie wymiarowe oraz odpowiedzialność za podatek reguluje ordynacja podatkowa.

4. Podatek obrotowy. Podatek obrotowy wprowadzony został od 1. I. 1939 w miejsce podatku przemysłowego ustawą z 4. V. 1938 (Dz. U. R. P. Nr. 34, poz. 292). Wedle art. 1 tej ustawy podlegają podatkowi „pry-watno-prawne zawodowe i odpłatne świadczenia rzeczy lub usług". Ujęcie to, następnie poważnie zacieśnione przez zwolnienia, wyliczone w art. 3 w 21 pozycjach, łącznie z ustaleniem w art. 5, że podstawę wymiaru stanowi obrót, a obrotem jest odpłata za świadczenia wymienione w art. 1 i z przepisami rozp. wyk. z 19. IV. 1939 (Dz. U. R. P. Nr. 44, poz. 287), klasyfikuje podatek obrotowy jako klasyczny przykład podatku od obiegu, zwalczanego w teorji zarówno dawnej, jak i najnowszej, w praktyce skarbowej natomiast zajmującego coraz poważniejsze miejsce. Staje on w jednym szeregu z opłatami stemplowemi (o ile one nie są formą pobierania opłat administracyjnych), podatkiem od spadków i darowizn, cłem i wszelkiemi podatkami konsumcyjne-mi jako szczególniejsza forma udziału Skarbu Państwa we wszelkim obiegu wartości materjalnych, bez względu na to, czy on jest dokonywany jako zmiana stanu majątkowego osób interesowanych, czy stanowi ogniwo w łańcuchu od produkcji dóbr konsum-cyjnych do ich zużycia. Podatek obrotowy obciąża zarówno pracę zawodową (z wyjątkiem pracy najemnej oraz działalności naukowej, oświatowej, artystycznej, literackiej i publicystycznej, nie przybierającej form zorganizowanego przedsiębiorstwa), jak produkcję dóbr inwestycyjnych i konsum-cyjnych (z wyjątkiem produkcji rolnej w szerokiem ujęciu), jak i wszelką działalność handlową, a więc związaną z dystrybucją dóbr wyprodukowanych lub sprowadzonych. Jedynem właściwie kryterjum obowiązku podatkowego jest osiąganie wpływu pieniężnego w związku z dokonaniem aktu obrotu w powyższych granicach, tak że prawo nie zajmuje się zupełnie tern, czy i kto uzyskał przy tej sposobności jakąś efektywną korzyść majątkową lub dokonał jakiegoś aktu konsumcji. Wobec tego nie można zakwalifikować podatku, jako skierowanego na obciążenie majątku, konsumcji, wzbogacenia lub jakiegokolwiek innego objektu podatkowego, stanowiące dla teorji podstawę do podziału podatków na kategorje, a zwłaszcza do podziału na podatki bezpośrednie i pośrednie. Zależnie od okoliczności faktycznych każdego wypadku opodatkowania będzie miał akt nałożenia podatku obrotowego charakter podatku bezpośredniego, konsum-cyjnego, majątkowego, przerzucalnego lub niedającego się przerzucić. Obok wyżej zacytowanego ogólnego pojęcia obrotu daje ustawa szczegółowe określenie obrotu, podlegającego podatkowi, dla różnego typu przedsiębiorstw i zajęć zawodowych, i to w związku ze zróżniczkowaniem stawek podatkowych. Zarówno w stawkach podatkowych jak i w zwolnieniach od podatku odzwierciedlają się tendencje polityki gospodarczej państwa (np. zwolnienie eksportu, ulgowe stawki dla przedsiębiorstw prowadzących prawidłowe księgi handlowe, zwolnienie produkcji ziemiopłodów oraz ulgowe stawki dla obrotu giełdowego niemi, ulgowe stawki dla rzemiosła i t. p.). Specjalne przepisy zawiera ustawa w dziedzinie ulg dla spółdzielni. Stawki podatku wynoszą od 0,3% do 3%, najważniejsze z nich są: 1,25% dla obrotów handlu towarowego, udowodnionych prawidłowemi księgami, 1,7% w braku prawidłowych ksiąg, dla przemysłu zależnie od rozmiaru i od prowadzenia prawidłowych ksiąg 1,5% lub 2,1 °/c, w przedsiębiorstwach transportowych 2,6%, kredytowych i.8%r, komisowych i ajencyjnych