Magazyn6
3001

822

DANINY WYZNANIOWE

Wydatki wyznaniowe są osobowe i rzeczowe; do ostatnich należą koszty, związane ze stawianiem i konserwacją budynków kościelnych i parafjalnych oraz zakładaniem i utrzymywaniem cmentarzy grzebalnych.

Ustawodawstwo państw zaborczych w szeregu przepisów, dotyczących stosunku państwa do wyznań, określało, jakie osoby, w jakiej mierze i na jakich warunkach mogą być obciążone na cele wyznaniowe. Ustawodawstwo polskie normuje ustawowo tę sprawę dotychczas jedynie w stosunku do Kościoła katolickiego i gmin wyznaniowych żydowskich, zapewniając im dla poboru składek drogę egzekucji przez organy władzy państwowej.

2. Katolicy. Pierwotnie przeznaczano na potrzeby Kościoła część wspólnego majątku gminy chrześcijańskiej; po utworzeniu samoistnych beneficjów kościelnych powstały przy kościołach osobne fundusze na pokrywanie tych potrzeb. W okresie po-rozbiorowym został majątek kościelny przez wszystkie rządy zaborcze, szczególnie w b. dzielnicy rosyjskiej, znacznie uszczuplony; z tytułu tego zaboru i sekularyzacji dóbr kościelnych rządy te wypłacały na utrzymanie duchowieństwa pewne, cyfrowo ustalone dotacje. Gdy zwyczajne dochody z pozostałego majątku kościelnego razem ze świadczeniami osób, zobowiązanych na mocy specjalnych tytułów prawnych, ze stypendja-mi i fundacjami nie wystarczały już na pokrycie wydatków kościelnych, nałożono na członków gminy parafjalnej ustawowo obowiązek pokrywania tych potrzeb. Z ustawodawstwa tego należy wymienić: ukaz cesarski z d. 14/26 lipca 1864 r. o organizacji parafji i składkach kościelnych, ustawę austrjacką z dn. 7 maja 1874 r. o t. zw. konkurencji kościelnej i ustawę pruską z dn. 14 lipca 1905 r. o podatkach kościelnych w parafjach katolickich.

Konkordat, zawarty między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską dn. 10 lutego 1925 r., postanawia w art. IV, że władze cywilne będą udzielać pomocy w razie poboru taks lub prestacyj, przeznaczonych na cele kościelne a przewidzianych przez ustawy państwowe. Artykuł ten zawiera nadanie wykonalności orzeczeniom władz kościelnych w sposób ściśle określony. W związku z tern postanowieniem konkordatu wydana ustawa z dn. 17 marca 1932 r. o składkach na rzecz Kościoła katolickiego (Dz. U. R. P. Nr. 35 poz. 358), obowiązująca od dn. 1 stycznia 1934 r., uchyla różnorodne dotychczasowe przepisy z okresu zaborów w sprawie poboru podatków, względnie składek kościelnych i wprowadza jednolity system postępowania, utrzymując chwilowo w mocy przepisy, określające wymiar datków patronackich.

Ustawa ta wprowadza dwa rodzaje składek na kościelne potrzeby parafji; mają one charakter subsydjarny. Są to 1) składka zwyczajna przeznaczona na zasilanie funduszów, któremi rozporządza rada parafjal-na, i 2) składka nadzwyczajna na wydatki, związane z budową, przebudową i konserwacją świątyń oraz innych budynków kościelnych, jak również na wydatki, związane z założeniem, urządzeniem 1 rozszerzeniem cmentarzy grzebalnych, gdy zwyczajne, przeznaczone dla tych celów dochody nie wystarczają.

Do ich uiszczania są obowiązani parafja-nie-katolicy, zamieszkali w parafji, lub chwilowo gdziekolwiek indziej, a którzy opłacają przynajmniej jeden z podatków państwowych, wyszczególnionych w ustawie. Składka zwyczajna jest wymierzana na okres najwyżej pięcioletni do wysokości 5% podatku; składka nadzwyczajna może być jednorazowa i nie jest ograniczona co do wymiaru; o jej wysokości decydują przedstawiciele parafji.

Podstawę obliczenia składki zwyczajnej i nadzwyczajnej stanowi:

1.    dla osób, zamieszkałych w obrębie parafji, podatek dochodowy, podatek gruntowy bez oddzielnego dodatku i degresji, podatek od nieruchomości w gminach miejskich i niektórych budynków w gminach wiejskich oraz przemysłowy, pobierany w formie świadectw przemysłowych;

2.    dla osób, opłacających podatek ze względu na położenie w parafji nieruchomości, przedsiębiorstwa handlowego i przemysłowego oraz wykonywanie w parafji jakiegoś zajęcia przemysłowego — jeden z wyżej wymienionych podatków państwowych z wyjątkiem podatku dochodowego.

Składki wedle podatku dochodowego można zatem nałożyć tylko na parafjan zamieszkałych w obrębie parafji, zaś składki wedle podatku gruntowego, podatku od nieruchomości i przemysłowego — na tych samych parafjan oraz osoby, zobowiązane do płacenia składki ze względu na położenie ich nieruchomości, przedsiębiorstwa prze-