Magazyn69001

686

LUDNOŚĆ

Wyznanie rzymsko-katolickie w tabl. 80 obejmuje wszystkie obrządki: łaciński, grecko-katolicki, ormiański, wschodnio-bi • zantyński, syryjski. Obrządek łaciński stanowi przeważającą większość. W Europie ine obrządki Kościoła katolickiego reprezentowane są nieco liczniej w kilku tylko krajach:

TABL. 81. KATOLICY WEDŁUG OBRZĄDKÓW W NIEKTÓRYCH KRAJACH EUROPEJSKICH.

Wyszczególnienie	Liczby bezwzględne (w tysiącach)	Odsetki ogółu ludności
Bułgaria, 1926
Katolicy ogółem	65	1.2
Obrządek łaciński ....	40	0.7
Obrządek ormiański . . .	25	0.5
Czechosłowacja, 1980
Katolicy ogółem ....	11 417	77.5
Obrządek łaciński ....	10 832	73.5
Obrządek grecki i ormiań-
ski.........	585	4.0
Estonja, 1922
Katolicy ogółem ....	215	*9.3
Obrządek łaciński ...	2	0,2
Obrządek grecki i wschodni	213	19,1
Finlandia, 1988
Katolicy ogółem ....	70	18,5
Obrządek łaciński ....	1.4	0,1
Obrządek grecki 1 wschodni	69	18,4
Jugosławia, 1981
Katolicy ogółem ....	5 263	37.8
Obrządek łaciński ....	5 218	37.5
Obrządek grecki 1 wschodni	45	0.3
Litwa, 1923
Katolicy ogółem	1794	88,4
Obrządek łaciński ....	1739	85.7
Obrządek grecki 1 wschodni	55	2.7
Łotwa, 1930
Katolicy ogółem ....	620	32,6
Obrządek łaciński ....	450	23.7
Obrządek grecki i wschodni	I70	8,9
Polska, 1981
Katolicy ogółem ....	24 006	75.2
Obrządek łaciński i ormiań-
ski.........	20 670	64.8
Obrządek grecki i wschodni	3336	10,4
Rumunia, 1934 (szacunek)
Katolicy ogółem . . . .	3 OOO	i6,o
Obrządek łaciński . . .	I 200	6, ł
Obrządek grecki i wschodni	1800	9,6
Węgry, 1930
Katolicy ogółem . .	5 836	67,2
Obrządek łaciński . . .	5634	64,9
Obrządek grecki.....	202	2,3

W wielu krajach rozróżnienie obrządków grecko-katolickiego (grecko-unijnego) i wschodniego (ściślej: wschodniobizantyj-skiego) jest niemożliwe ze względu na nieporozumienia terminologiczne. W każdym razie, w Europie drugim co do liczebności obrządkiem Kościoła katolickiego jest obrządek grecko-katolicki, którego liczba wyznawców wynosi prawdopodobnie 5—6 mi-ljonów.

2. Języki. Ścisłe ujęcie struktury językowej ludności nastręcza znacznie więcej trudności, niż ujęcie struktury wyznaniowej. Przedewszystkiem liczba różnych języków jest znacznie większa od liczby wyznań. Spis sowiecki 1926 roku uwzględnił 153 oddzielne języki; spis indyjski 1931 roku — 222; Tesniere oblicza liczbę języków spotykanych w Europie na 120. Ważniejszą jeszcze jest trudność rozgraniczenia niektórych języków, istnienie wielkiej liczby odmian przejściowych, trudność przeprowadzenia ścisłej granicy pomiędzy pojęciami: język, narzecze, djalekt. Nawet liczba języków, jakie-mi mówi ludność jakiegoś terytorjum, staje się przez to nieraz sporną.

Z punktu widzenia statystyki języków, jedną z najważniejszych trudności jest niejednolitość metod i kryterjów, stosowanych przy spisach. Jedne kraje operują tu pojęciem języka ojczystego (macierzystego), w najrozmaitszy sposób zresztą określanego; język ten często bywa uważany za objek-tywne kryterjum narodowościowe. W innych krajach stosuje się raczej kryterjum języka potocznego, lub „towarzyskiego", albo najczęściej używanego (Belgja, Czechosłowacja); ostatni spis austrjacki (1934) zawierał pytanie o języku, do którego zasięgu kulturalnego zalicza się dana osoba.

Specjalną trudność stanowią przytem osoby, używające jednocześnie dwóch, lub więcej języków; w niektórych krajach zagadnienie to ujmowane jest ze specjalną szczegółowością. Różnice metodyczne pomiędzy danemi dla różnych krajów zwiększają się jeszcze na skutek niejednolitego traktowania dzieci, nieumiejących jeszcze mówić. W jednych krajach przypisuje się takim dzieciom język, którym „najprawdopodobniej" będą mówić w przyszłości, a więc np. język rodziców, opiekunów i t. p. Inne kraje stosują klasyfikację językową tylko od pewnego wieku począwszy — najczęściej od 2 do 3 roku życia.