Magazyn64001

636

LUDNOŚĆ

TABL. 16. ŹRÓDŁA SZACUNKU LUDNOŚCI ŚWIATA

Kontynenty	Łączna liczba ludności krajów należących do kategorii*
	Ogółem	I	II	III	1	II	III
	w miljonach				w odsetkach ogółu ludności
Ogółem .........	2095,5	1380,8	183,9	530,8	65,9	8,8	25,3
Azja..........	1 144,8	627,0	26,8	491,0	54.8	2.3	42,9
Europa .	528,3	525.8	2.5	0,02	99.5	0.5	0,0
Ameryka Północna .....	139.3	139.3	0,01	—	100,0	0,0	—
Ameryka Środkowa i Południowa	124.5	47.4	74.9	2,2	38.1	60,1	1,8
Afryka..........	148,2	32,2	78,8	37.2	21,7	53.2	25.1
Australja i Oceanja.....	10,39	9,12	o,93	0,34	87.7	9,0	3,3

®: I — Kraje, w których odbywają się regularne spisy ludności. II — Kraje, w których spisy są niedokładne, lub przestarzałe. III — Kraje, w których nie było spisów.

Jak widać z tej tablicy, tylko */, ludności świata znane jest z dostateczną dokładnością. Najdokładniej znana jest naturalnie ludność Europy i Ameryki północnej. W szczególności dla Europy Sundbarg obliczył z wystarczającą dokładnością stan ludności w XIX stuleciu, dla każdego roku. Podajemy tu wyciąg z tego szacunku, uzupełnionego dla lat późniejszych na podstawie tych samych źródeł, co i tabl. 15, zachowując wprowadzony przezeń podział Europy na 3 części: północno-zachodnią, południowo-zachodnią i wschodnią. Sundbarg zaliczał do Europy wschodniej Rosję Europejską (bez Finlandji), Galicję, Bukowinę, Węgry i kraje bałkańskie; do Europy południowo-zachodniej — Francję, Portugalję, Hi szpan ję, Włochy; pozostałe kraje tworzyły Europę północno-zachodnią. Z pew-

TABL 17. ROZWÓJ LUDNOŚCI EUROPY W LATACH 1800—1936 (w miljonach).

Rok	Europa ogółem	Północno- zachodnia	Po łudniowo- zachodnia	Wscho dnia
1800	187.7	62,8	60,3	64,6
1810	198,4	66,5	62,3	69,6
1820	212,8	72.9	65.2	74-7
1830	234.0	81.7	70,0	82,3
1840	251,0	88,6	73.6	88,8
1850	266,2	94.^1	77.5	94.6
1860	282,9	100,5	80,7	101,7
1870	305.4	108,3	84.5	112,6
1880	331.7	H9.4	87,8	124.5
1890	362,9	129.4	91.9	141,6
1900	400,6	144.4	95.7	160.5
1910	448,0	161,3	100,7	186,0
1920	450.0	167,9	102,7	179,4
1.1. 193°	501.4	178.9	iii.i	211,4
1.1. I93^6	528,3	186,1	114.3	227,9

nem uogólnieniem można przyjąć, że w Europie północno-zachodniej główną masę zaludnienia stanowiły ludy germańskie, w południowo-zachodniej — romańskie, we wschodniej zaś — słowiańskie z dość dużą domieszką innych szczepów. Dla lat powojennych liczby, dotyczące zaludnienia tych trzech części Europy, są wynikiem przybliżonego przeliczenia.

7. Dynamika rozwoju ludności w różnych krajach i okresach. Dane, przytoczone w poprzednich tablicach, dają bardzo różnorodny obraz kierunków i szybkości zmian stanu ludności w rozmaitych krajach i epokach. Obok przykładów zupełnej niemal stabilizacji liczby ludności, jak np. w Chinach średniowiecznych (tabl. 6), Japonji w XVIII stuleciu (tabl. 9), Ameryki od 1650 do 1750 roku, znajdują się w tych tablicach przykłady wzrostu liczby ludności od bardzo powolnego (Francja od 1890 roku) do niezmiernie szybkiego (Stany Zjednoczone, lub Kanada, tabl. 11), jak również przykłady zmniejszania się liczby ludności, z których najjaskrawszym jest przykład Irlandji od 1840 r. począwszy (tabl. 13).

Ponieważ liczby ludności, zwłaszcza w czasach dawniejszych, znane są dla różnych krajów i okresów w niejednakowych odstępach czasu, przeto dla porównania szybkości zmian ludności, należy zredukować te zmiany do jednakowych okresów. Najprostszym sposobem jest obliczenie przeciętnego rocznego przyrostu, przy założeniu, że przyrost ten odbywał się równomiernie w całym rozpatrywanym okresie. Przeciętną tę oblicza się na podstawie wzoru dla procentu składanego (jako średnią geometryczną). Dla ilustracji znaczenia