Magazyn67001

666

LUDNOŚĆ

TABL. 55. WIEK ŚRODKOWY LUDNOŚCI NIEKTÓRYCH KRAJÓW.

Kraje			O k	0 ł 0 r c	k u
	1800	1850	1880	1900	1910	1920	1930
Anglja z Walją......		22,5	22,1	23,8	25.8	27,0	30,3
Austrja..........		24.1	23.7	23.4	23.3	28,4	3t,8
Bułgarja......		28,5	20,6	i9,5	20,2	21,5	22,0
Francja ... . ...			29,1	29,5	30.2	32,3	3^r»9
Irlandja ... ....		21,9	22,2	24.5	26,4	27,2	.
Holandja........		24.1	23.7	23»2	23.5	24.4	25.7
Niemcy..........		24.5	23.0	23.1	23.5	21,8	30,2
Polska ... ...			21,0	20,4			23,4
Rosja (Z S. R. R.) ....				20,8	.	26,8	20,6
Szwecja..........	25.1	24,2	24,1	24,1	25.5		29,2
Węgry..........		23.7	22,9	22,7	22,9	24,5	26,9
Wiochy..........		23.8	25.0	25.1	24,2	25.2	25.4
Australja ... .....					23.9	25,8	27,8
Brazylja..........					20,4	17,7	-
Chile...........				.		20,8	20,5
Egipt...........					21,8	21,1	21.5
Indje Brytyjskie......						21,4	21,1
Japonja.........			26,0	24,0	21,9	22,0	22,1
Kanada......		17,2	.	.	23.9	24.1	24,7
Meksyk..........		18.8				20,4	20,3
Stany Zjednoczone.....	16,2		20,9	22,9	24,0	25,2	26,4

W latach dawniejszych, w jednych krajach do połowy XIX stulecia, w innych do końca tego wieku, decydujący wpływ na wiek środkowy ludności wywierało zmniejszanie się umieralności niemowląt, na skutek czego przeważał proces „odmładzania się" ludności; proces ten trwał do lat ostatnich w Indjach, Japonji i niektórych krajach Ameryki Południowej. Jedyny wyjątek stanowiła wówczas Francja, w której spadek urodzeń wystąpił bardzo wcześnie (od początku XIX stulecia). W wyniku tego spadku, Francja w połowie XIX stulecia miała już strukturę wiekową ludności znacznie starszą, niż inne kraje europejskie i proces „starzenia się" postępował dość szybko. Stopniowo i inne kraje wykazują tę samą, lub podobną ewolucję (Polska już od 1900 roku), przyczem wiek środkowy ludności Anglji, Austrji i Niemiec zbliżył się do wieku środkowego ludności Francji.

Od początku XIX stulecia widoczny jest też proces starzenia się ludności Stanów Zjednoczonych, której wiek środkowy był zresztą wyjątkowo niski; w pierwszej połowie XIX stulecia było to prawdopodobnie skutkiem nietyle spadku urodzeń, który zaczął się dopiero później, ile coraz większego odsetka ludności napływowej.

3. Płeć ludności. Stosunek liczebności obu płci, podobnie jak struktura ludności według wieku, kształtuje się pod wpływem wielu czynników. Jak wiadomo, stosunek płci noworodków jest bliski jedności, istnieje jednakże pewna niewielka przewaga chłopców. Przewaga waha się, w dość wąskich zresztą granicach, w zależności od kraju i okresu. Stąd z reguły obserwujemy przewagę płci męskiej w najmłodszych rocznikach wieku. Wśród roczników starszych stosunek liczebności obu płci kształtuje się przedewszystkiem pod wpływem różnic poziomów umieralności. W krajach, należących do typu europejskiego, umieralność kobiet jest obecnie niższa od umieralności mężczyzn, co powoduje dość szybkie wyrównanie się liczebności obu płci i przewagę liczebną kobiet wśród ogółu ludności. W innych krajach sytuacja kształtuje się częstokroć inaczej. Inne czynniki, jak np. wędrówki, również bardzo silnie wpływają na strukturę ludności według płci.

Przed bardziej szczegółowem omówieniem wpływu tych czynników, które wymagają powiązania struktury ludności według płci ze strukturą według wieku, przytoczymy niektóre dane o charakterze sumarycznym, przedewszystkiem, w znacznej części oparte na szacunkach, obliczenia stosunku liczby kobiet do liczby mężczyzn wśród ludności poszczególnych kontynentów i świata jako całości: