Magazyn65001

646

LUDNOŚĆ

Szkocję południową, Belgję, Holandję, północną Francję, południowe i środkowe Niemcy, część Szwajcarji, Czechy i Morawy, oraz południowo-zachodnią część Polski; razem mieszka tu 150 mil jonów ludzi na przestrzeni 730 tys. km*, gęstość zaludnienia jest więc wyższa niż w skupieniach azjatyckich (ponad 200 na km*).

Te trzy najważniejsze skupienia ludności łączą razem 45% ogółu ludności świata na przestrzeni wynoszącej niecałe 4% ogółu powierzchni świata.

3. Czynniki wpływające na gęstość zaludnienia. Kształtowanie się i rozwój gęstości zaludnienia rozmaitych krajów i ich części jest procesem bardzo złożonym, odbywającym się pod wpływem licznych i różnorodnych czynników, przyrodniczych, historycznych, gospodarczych i społecznych.

Wpływ klimatu należy do najbardziej widocznych. Z 56 miljonów km* terenów najrzadziej zaludnionych (tabl. 27) prawie połowa przypada na kraje o wybitnie zimnym klimacie (Syberja, Kanada, Alaska, Gren-landja, Antarktyda), bardzo znaczna część reszty — na kraje pustynne o klimacie gorącym i suchym (Sahara, pustynie arabskie i mongolskie, części Australji, Stanów Zjednoczonych). Jako przykład związku gęstości zaludnienia z klimatem, przytoczymy gęstość zaludnienia Stanów Zjednoczonych w 1890 roku na terenach o różnej temperaturze przeciętnej i różnej ilości opadów:

TABL. 28. GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA W ZALEŻNOŚCI OD TEMPERATURY I OPADÓW

(STANY ZJEDNOCZONE 1890).

Przeciętna roczna temperatura w stopniach		Gęstość zaludnienia na 1 km^1	Przeciętna roczna wysokość opadów		Gęstość zaludnienia na 1 km*
Fahrenheita	Celsjusza		w calach	w mm
Poniżej 40	Poniżej 4,5	1,8	Poniżej 10	Poniżej 254	o.3
40—45	4.5— 7.2	4.8	IO—20	254— 508	o,7
45—50	7,2—10,0	11,0	20—30	508— 752	3.1
50—55	10,0—12,8	12,0	30—40	752-1 012	16,6
55—60	12,8—15,6	8.8	40—50	I 012-1 270	22,8
60—65	15,6—18,4	6,9	50—60	1 270—1 524	13.5
65—70	18,4—21,1	5.5	60—70	1 524—1 778	7.0
70—75	21.1-23.4	2.9	70 i więcej	1 778 i więcej	1,6
75 1 więcej	23,4 i więcej	1.4

W krajach rolniczych bardzo ważnym czynnikiem kształtowania się gęstości zaludnienia jest urodzajność gleby; tylko niezwykła urodzajność doliny Nilu, lub Mezopota-mji umożliwiła osiągnięcie tak wysokich gęstości zaludnienia tych krajów w starożytności.

W pewnym związku z klimatem i urodzajnością pozostaje wzniesienie nad poziom morza, również bardzo wyraźnie wpływające na gęstość zaludnienia. Jako przykład przytoczymy odnośne dane dla Wioch według spisu 1936 roku:

TABL. 29. GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA I WZNIESIENIE NAD POZIOM MORZA (WŁOCHY 1936).

	Gęstość zaludnienia na i			km*
Tereny	Włochy ogółem	północne	środkowe	po łudniowe
Ogółem .	237	154	I2Q	137
Nizinne .	233	361	MS	216
Dolinne .	M5	177	l6l	159
Górskie .	77	7i	80	79

Bardziej szczegółowy podział można znaleźć dla Badenji około 1890 r.:

TABL.- 30. GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA I WZNIESIENIE NAD POZIOM MORZA (BADENJA 1890).

Wzniesienie w metrach	Gęstość na 1 km*	Wzniesienie w metrach	Gęstość na 1 km*	Wzniesienie w metrach	Gęstość na 1 km*
Poniżej 100	334	500- 600	34	I OOO-1 IOO	18
roo—200	216	600— 700	53	I IOO-1 200	1.3
200—300	134	700— 800	43	I 200-1 300	of8
300—400	69	ŚOO- 900	44	I 300-1 40O	0
400—500	79	900-1 OOO	23	i 400 1 więcej	0